A. P. R im k ev ic h

14.  Ishqalanish  kuchi  ta ’siri  ostid agi  h arakat
30
2 2 4 .  M assasi  50  kg  b o ‘lgan  b o la  c h a - 
n ad a  te p a lik d a n   sirp an ib   tu sh ib ,  g o rizo n ta l 
yoMda  to ‘x taguniga  q a d a r  20  m   m asofani 
10  s  ich id a  o ‘td i.  Ish q alan ish   k u ch in i  va 
ishqalanish  k o effitsiyentini  top in g .
2 2 5 .  A g a r  to rm o z la n is h d a g i  is h q a la ­
nish  koeffitsiyenti  0,4  ga  teng  b o ‘lsa,  12  m /s
39- 
rasm. 
tezlik bilan  h arak atlan ay o tg an   avtobus q a n ­
c h a   v aq t  o btg a n d a n   keyin  t o ‘xtaydi?
2 2 6 .  39-  ra sm d a  tasv irlan g an   yoMning  y o ‘l belgisi  q o ‘yil- 
gan  q ism id a h aydovchi  av to m o b iln i  avariya  h o la tid a  to rm o z - 
lad i.  D A N   xodim i  g ‘ild irak larn in g   iziga  q arab  to rm o z   y o ‘lini 
an iq lag a n d a  u  12  m  ga  te n g   b o ‘lib  ch iq d i.  A gar  q arsh ilik  
koeffitsiyenti  (q u ru q   asfaltd a)  0 ,6   ga  ten g   b o ‘lsa,  h aydovchi 
h a ra k a t  qo id asin i  b u zg an m i  yoki  y o ‘qm i?
227*.  S to ld a  tu rg an   b ir  varaq  q o g ‘o z  ustiga  suvli  stak an  
q o ‘yildi.  S takan  q o g ‘ozga n isb atan   teskari  to m o n g a  sirpanishi 
u c h u n   q o g ‘o zn i  q an d a y   tezla n ish   b ilan   h arak atg a  keltirish 
lozim ?  Q o g ‘o z  va  stak an   orasidagi  ish q alan ish   koeffitsiyenti 
0,3  ga  teng.  A gar  stak an   b o ‘sh  b o ‘lsa,  tajrib a  natijasi  o ‘zga- 
rad im i?  B uni  tek sh irib   k o ‘ring.
228*.  A vtom obil  kuzovida  p re d m e t  y otibdi.  A vtom obil 
jo y id a n   1,6  m /s 2 tezlan ish   bilan q o ‘zg‘alg an d a p re d m e t jo y id a 
qolaverdi  (avto m o b ilg a  n isb a ta n ),  u  2  m /s 2  tezla n ish   bilan 
to rm o z la n g a n d a   esa  p re d m e t  kuzovga  n isb atan   sirp an d i.  Bu 
h o ld a  ish q alan ish   koeffitsiyentining  q iy m ati  q an d a y  c h e g a ra - 
lard a  b o ‘ladi?
22 9 .  M ash in a  haydovchisi  keskin  b urilish  jo y ig a  y aq in - 
lashganda n im a qilishi  lozim ?  N im a  u ch u n   haydovchi  nam gar- 
ch ilik  boM ganda,  y o ‘lda to ‘kilgan  b arg la r k o ‘p boMgan  vaqtda 
va  y ax m alak d a  n ih o y atd a  e h tiy o t  boMishi  lozim ?
2 3 0 .  A v to m o b il  g o riz o n ta l  yoMda  16  m   ra d iu s   b ila n  
b u rilm o q d a.  A gargM ldiraklam ing yoMga sirp an ish   ishqalanish
1  B u   v a   b u n d a n   k e y in g i  m a s a la la r d a   tin c h lik d a g i  e n g   k a tta   is h q a ­
la n is h   k o e f f its iy e n tin i  s ir p a n is h   is h q a la n i s h   k o e f f its iy e n tig a   te n g  
d e b   h is o b la n g .
38

---

koeffitsiyenti  0 ,4   ga  te n g   b o 'ls a ,  av to m o b iln in g   g ild ira k la ri 
81фап1Ь k etm aydigan eng  k atta tezlik q an d ay  b o ‘ladi? Q ishda, 
ishqalanish  koeffitsiyenti 4  m arta  kam ayganda,  bu tezlik nech a 
m a rta   o ‘zgaradi?
231.
 G o riz o n ta l  y o ‘lda  36  k m /so a t  tezlik  bilan  h a ra k a tla ­
nayotgan av to m ash in an i burish u c h u n   eng kichik yoy  radiusini 
to p in g .  G ‘ild irak larn in g   y o ‘lga  sirp an ish   ish q alan ish   k o ef­
fitsiyenti  0,25.