A niyazova. Ekologiya va tabiatni muhofaza qilish fanidan ma

1.*ZOMIN TOG’ ARCHAZORLARI DAVLAT QO`RIQXONASI.  U  Turkiston 
tizmasi g’arbiy qismining Shimoliy  yonbag’rida, Zomin tog’ida 1900—3500 metr balandlikda 
joylashgan. 1928 yilda tashkil etilgan. Maydoni- 2648 ga. O`zbekiston Respublikasi Qishloq va 
suv xo`jaligi tasarrufida. Bu erda tog’, dasht, o`rmon va subal’p o`simlik mintaqalari mavjud. 
Qo`riqxona hududida hayvonlarning 152 turi uchraydi, shundan 16 turi O`zbekiston 
Respublikasi va TMXI Qizil kitobiga kiritilgan; - o`simliklarning 700 turi, shundan 13 turi 
O`zbekiston Respublikasi va TMXI Qizil kitobiga kiritilgan. Qo`riqxona hududining katta qismi 

---

archazordan iborat. Bu erda archaning uch turi uchraydi. O`rmonzorning pastki qismida 
Zarafshon archasi, o`rta qismida, saur archa, yuqori qismida Turkiston archasi o`sadi. 
Qo`riqxonada sudralib yuruvchi hayvonlarning 6 turi, qushlarning 63 va sutemizuvchilarning 18 
turi mavjud. Sutemizuvchilardan - oq tirnoqli ayiq, to`ng’iz, silovsin, bo`ri, tog’ echkisi, arxar, 
jayra, quyon, qushlardan - kaklik,  qirg’iy, burgut, boltayutar, Himolay kurkasi, tog’ qarg’asi, 
sudralib yuruvchilardan - qalqontumshuq ilon, chipor ilonlar yashaydi. Zomin tog’-o`rmon 
qo`riqxonasida archazorlarning tabiiy holati va archa o`rmon mintaqasiga xos tipik tabiiy 
geografik majmularni saqlash ularni har tomonlama tadqiq etish, tabiiy resurslar sifatini 
yaxshilash, ularni ko`paytirish shuningdek, archa biologiyasini o`rganish, archazorlarni 
kengaytirish, hayvonot dunyosini saqlash va tiklash bo`yicha ko`pgina ishlar amalga 
oshirilmoqda. Qo`riqxona har yili o`rmon xo`jaligiga 1,5 tonnadan ko`proq qimmatli archa 
urug’inv etkazib bermoqda.