A. N. Valiyev, B. R. Haqberdiyev, N. X. Gulomova, Z. A. Boboyeva

1.15-rasm
* у /
а У /
1.17-rasm
*г/
1.18-rasm
1.19-rasm
Rezba profil yuzasining g ‘adir-budurlik belgisi umumiy qoidalarga 
muvofiq qo‘yiladi (1.19-rasm , 
a),
shartli ravishda rezba o ‘lcham ining 
chiqarish o ‘lcham chiziqlariga (1.19-rasm , b) yoki ulam ing davomiga 
qo‘yiladi (1.19-rasm, 
c).
Detal konturini tashkil qiluvchi yuzalarning g ‘adir-budurligi bir xil 
bo‘lsa, uning belgisiga qo‘shim cha aylana kiritilib, bir m arta qo‘yiladi 
(1.20-rasm, 
a).
Agar detal konturi egri sirt bo‘lsa, bu qo‘shimcha belgi 
kiritilmaydi (1.20-rasm, 
Ъ).
j/ Z
4 ?
1.20-rasm
А уи га п /л д jja d ir-  
di/d/rt/g'/ ~
1.21-rasm
22

---

Bir xil g ‘adir-budurlikdagi murakkab shaklli yuzani qalinlashtirilgan 
shtrix-punktir chiziq bilan ko'rsatib, uning g ‘adir-budurligi harflar bilan 
bclgilanadi (1.21-rasm ) va texnikaviy talablarida 
«А yuzaning g 'ad ir-
budurligi Я 10»
deb yozib qo'yiladi.
Detal yuzalari g‘adir-budurligining paramctrlar qiymati 1.1-jadvaldan 
olinadi. Detal yuzalarining g ‘adir-budurligi ularning ish sharoitiga va 
bajaradigan vazifasiga qarab belgilanadi. 
0
‘quv chizm alarida sirtlar 
g ‘adir-budurligi detalga ishlov berish turi (
1
.
2 2
-rasm)ga hamda quyidagi 
mulohazalarga qarab tubandagicha aniqlanishi mumkin:
1. Detallar sirti bir-biriga tegib tursa va ular o ‘zaro siljisa, bunday 
eirtlaming g ‘adir-budurligi taxminan 6^9 - klassga mos keladi.
2. D etallar sirt: bir-biriga tegib tursa va o ‘zaro siljim asa, bunday 
sirtlarning g ‘adir-budurligi taxminan 3^6 - klassga mos keladi.
3. Boshqa sirtga tegib turm aydigan detallar sirti, taxm inan 3^4 - 
klassga mos g ‘adir-budurlikka ega b o iis h i mumkin.
4. Estetik jihatdan ko‘rkam bo ‘lishi uchun sirtlar 5^7 - klassga mos 
g'adir-budurlikka ega bo‘lishi kerak.
5. Rezbalar sirtining g ‘adir-budurligi 4-^7 - klassga mos keladi.