A n V a r c h o r iy e V

sod ir b o is a , y a ’ni in son suratidan m a ’n o, 
m a zm u n ajralsa
u nin g jasad in in g o ‘zi q oladi. M a’n o siz, m azm u n siz jasad h ech
k im ga kerak boMmaydi. B unday jasad, turgan gapki, tu p roq qa
k o ‘m ilad i'.
J a lo lid d in
R u m iy n in g tu sh u n tir ish ic h a , in s o n h a y o tin in g
m a ’nosi va m azm unini tiniqroq tasaw u r etm oq uchun uni boshqa
m axluqotlardan ajratib turgan o ‘ziga xos xususiyatlarni b ilm o q
darkor. U n in g fikriga m u vofiq , in so n olam d agi tirik m a x lu q o t­
lardan 
0
‘zin in g fikrlash q ob iliyati, e ’tiq od i borligi b ilan k eskin
farq qiladi. K ishilar o'zlarin in g e ’tiqodlariga qarab u ch toifaga
bo'lin adilar. B irinchi toifaga m ansub kishilar ola m d ag i barcha
hodisalar, voq ealarn ing yaratuvchisi (x o liq i), ularning asraguv-
ch isi (h o fizi) X u d on in g borligiga, ruhning m avjudligiga, o ‘lim dan
s o ‘ng ja z o va m ukofot muqarrarligiga qattiq ishonadilar. Ikkinchi
toifaga m ansub kishilar esa, inson ruhining m avjudligini ink or
etadilar. O dam yakka tanadan iborat m axluq, vafotid an s o ‘ng
u nin g jism i (tanasi) b utun lay y o ‘q b o ‘lib, fan oga y u z tu tad i,
deb h isoblaydilar. R u h on iyatn i, oxiratni rad etadilar. U c h in c h i
toifaga m ansub kishilar, yuqoridagi fik r-m uloh azalarga shubha
bilan qaraydilar. Shubha ostida yashovchi bunday kishilarda, shub-
h asiz, m ustaqil fikr b o 'lm a y d i2. A lqissa, in son
0
‘z in in g e ’tiq o d i
b ilan b osh q a m axluqotlardan prinsipial farq qiladi.
Jalo lid d in
R u m iyn in g e ’tir o f etish ich a , in so n n in g m u h im
xu susiyatlaridan biri — xayol surishdir. X ayol h a m ish a in so n n i