A n V a r c h o r iy e V

P ad uya u n iv ersitetid a o ‘qib yurgan k ezla rid a y o q o'rta asr t e o -
lo g iy a sin in g o 'z ig a x o s x u su siy a tla ri, o 'rta asr fa lsa fa sin in g
te o lo g ik a n ’an a la rin i, a y n iq sa , Y a q in va O 'rta Sharq m a m ­
lak atlarid a k en g tarqalgan d in iy -fa ls a fiy t a ’lim o tla rn i har t o ­
m o n la m a o 'rg a n d i. S h u ja r a y o n d a P ad u ya av erro izm ig a h a m
m e h r q o 'y d i, Parij va O ksford n o m in a liz m i b ila n h a m ta -
n ish d i. Sharq fa lsafasi, x u su sa n , Ibn R u sh d asarlarin i s in -
ch ik la b ta h lil q ild i.
Piko o 'zin in g « In son n in g q a d r-q im m a ti to'g'risidagi nutq»
n om li kitobida olam va od am m u am m ola ri, in son n in g o lam d agi
o'rn in i tushuntirib berishga harakat qildi. U n in g fikriga ko'ra,
in so n murakkab m ikrokosm b o'lib , o 'z id a yerga xos (to'rt e l­
em en t: tuproq, suv, havo va o lo v ), h ayvonga xos, X udoga x o s
elem en tlarn i m ujassam lashtiradi. S h u n in g u ch u n X u d o to m o n i­
dan yaratilgan in so n h ayvon darajasida tu b an lash ish i h am ,
x u d o jo 'y lik n in g , 
o lija n o b jik n in g e n g y u q o r i 
p illa p o y a la r ig a
k o'tarilish i ham m um kin.
P ik onin g tu sh u n tirish ich a, in so n n in g olam d agi b oshq a tirik
m axluqlardan farqi sh u n d ak i, u o 'z taqdirini o 'zi yaratadi.
O 'zin in g tabiatini istagan icha, y a ’ni ch ek siz o'zgartirish im -
koniyatiga ega. In son n in g taqdirini allaqanday sirli xususiyatlarga
ega b o'lgan yulduzlar b elgilam ayd i, balki u nin g erkin ligin ing
h o la t i , 
f a o llig in in g
d a ra ja si 
h a l 
q ila d i. 
N e o p l a t o n c h i l a r