A n V a r c h o r iy e V

qaram a-qarshi b o'lgan ikki — rah m on iy va sh a y to n iy kuchlar
mavjud. Inson barkam ollik darajasiga k o ‘ta rilm o g ‘i u ch u n rah­
m o n iy k u ch n in g o ‘z tanasidagi sh ayton iy k uchdan g ‘o lib c h i-
q ish in i t a ’m in lash m alakasiga ega b o 'lm o g 'i darkor. In son ta n a ­
sidagi barcha sh a y to n iy qiliqlar, nafs, g ‘azab, b ilim sizlik bilan
aloqad orlik da sod ir b o ia d i. X ususan, nafs in so n d ag i x u db inlik -
ning zam in id ir. X u d bin lik esa faqat o 'z m anfaati haqida o ‘ylash
kayfiyatini h osil q ilish da m u h im m anba vazifasini bajaradi. N afs
b alosiga giriftor b o'lga n kishi har qanday p astkashlik, axloqiy
tubanlikdan tap tortm ayd i, 
h arom -xarishd an hazar q ilm aydi,
a sta -sek in b oshq alar h isob id an yashashga k o ‘nik m a h o sil qiladi.
O qibatda, b u n d ay kishilar z o lim , b erah m , riyokor b o 'lib sh ak l-
lanadilar.
S o ‘fiylarning e ’tir o f etish larich a, m illatlar va elatlar orasida
sod ir b o'lad igan turli m ojarolarning zam in id a h am nafs yotadi.
N a fsn i jilo v la y olm aslik , m o l-u d u n yo to 'p lash ga hirs q o 'y ish ,
ya ’ni b oylik to'p lash ga u zluk siz in tilish in son tan a sin i o 'tk in ch i
la zza t-u farog'at b ilan ardoqlaydi. B unday lazzat v a farog'at
qarm og'iga ilingan in son yirtqich hayvonlardek qutura b oshlayd i,
g'azabi ortib boradi. N a fs va g'azab nin g birlashib k etish i, in so n ­
da .h a y v o n iy qiliqlarni yanada rivojlantiradi va rah m o n iy fazilat -
larni yem iradi. N atijada, b u n d ay kishilar m a ’naviy q a sh sh o q la -
sha boshlaydilar. X uddi sh un ing uchun ham , so'fiylarn in g fikriga
m u vofiq , in so n nafsiga erk berm asligi, uni o 'z vaqtida jilo v la y