A n V a r c h o r iy e V

q u tu lish i, yaxshi fazilatlar, xislatlarni o 'z id a p in h o n a saqlashi
m alom atiya tariq atin ing en g m u h im talablaridan biri ed i. Inson
o 'zid agi n uq son larni o 'zi bartaraf etish i u ch u n k uchli iroda,
m atonatga ega b o 'lish i talab etilardi. A h m ad Yassaviy o 'z ijo d i-
n in g dastlabki yillarida m alom atiya tariqatining yirik n am o ya n d a-
si darajasiga ko'tarildi. M alom atiya axloqiy talablari asosida fikr-
m ulohaza yuritib, insonni ham isha o'ziga o 'zi tanqidiy k o ‘z bilan
qarashga d a ’vat etadi. Q ilgan gunohlariga iqror bo'lishga chaqira-
di. Tavba q ilish , gu n oh larn i tan o lish — p ok lan ish alom atid ir.
G u n oh k orlik faqat aybga va aybdorlikka iqror b o 'lish d egan i
em a s, en g m u h im i, in so n o 'z i ayb in in g m o h iy atin i ilg'ab o li­
sh i, tushunib y etish id an iboratdir1.
1 
Ahmad Yassaviy.
Hikmatlar. Toshkent, 1991, 99—101, 104— 165-betlar.
www.ziyouz.com kutubxonasi

---

Ahm ad Yassaviy falsafasi teotsentrik xususiyatga ega edi. U n in g
fikriga m uvofiq, X u d o — oliy haqiqat. X u d onin g barcha fazilatlari,
xislatlari g o ‘zaI, m aftunkor, kundalik faoliyatida adolat hukm ronlik
qiladi. Barcha o'rta asr faylasuflaridek, A hm ad Y assaviyning ham
d iq q at-e’tibori X udoni har tom onlam a ulug'lashga, uning ishqi,
uning muhabbati bilan yashashga qaratilgan. U oshiqlarga ilohiy
ishq sirlarini tushuntirm oqchi bo'ladi. M uhabbat dardiga chalingan
har bir oshiq, a w a lo , haqiqatning m ohiyatini bilm og'i darkor.
H aqiqatning m a’nosiga esa faqat im o n -e ’tiqodli kishi yetadi.
X u d o ishqi inson d an favqulodda k o'n gli pok va turli m od d iy