A n V a r c h o r iy e V

holatida, behush devona bo'lgan paytdagina bilishga qodir4, degan
g'oyaga qarshi ch iq d i.
Juzjoniy A .Sh . Shayx N a jm id d in K u b ro — vatansevarlik ramzi. Shayx N a jm id ­
din Kubro. T o ‘pIam. Toshkent, 1995, 4 1 -4 2 -b ctlar.
2 
N ajm id din K u b ro n in g ustozlari. R uzbcxon M isriy, A m m o r Y o sir va Ism oil 
Kasriylar su n niylik tarafdorlari edilar.
Qarang: С уф и й с к и е ордена н Исламе. М о с к в а , 
1989, 56— 57-bctlar.
Ilo h iy haqiqatni bilishning bunday usulini dastlabki so ‘fiy ustozlardan biri 
Boyazid B isto m iy (vafoti 875-yil) ishlab chiqqan edi.
www.ziyouz.com kutubxonasi

---

Ilohiy haqiqatni inson hushyorlik bilan ham bilishi m u m k in,
degan fikr-m ulohazalarni kun tartibiga q o ‘ydi. B oshqacha aytga­
nim izd a, Kubro iloh iy qadriyatni b ilish da Junayd B ag‘d od iy (va­
foti 910-yil) asos solgan «sahv», y a ’ni «hushyorlik» y o ‘lini yanada
rivojlantirdi. S hu n in g uchun ham , butun olam , ju m lad an, inson
olam i sirlarini bilishda ham axloq iy-zoh iriy, ham b otiniy-vajdiy
bilim larni egallash zarur ekanligini isbotlashga urindi.
N ajm idd in Kubro birinchilardan b o 'lib o 'sh a za m o n m adaniy
va m a ’naviy o la m id a m ashhur b o'lgan «O foq va anfus» n azari-
yasini ta s a w u f falsafasida tatbiq etdi. U sh bu nazariyaga ko'ra,
olam bir butun («olam i kubro») b o 'lib , ilo h iy o la m («olam i
kabir») va in son o lam i («olam i sag'ir») birligidan iborat. Iloh iy
olam bilan in son olam i biri ikkinchisi bilan d ialektik aloqador.
S h u n in g u ch u n
ham in so n on gi va fao liy atid a
b o 'la d ig a n
o'zg a rish la r,