A n V a r c h o r iy e V

iborat, agar u b o ‘la k -b o ‘lak qilin sa, uning b o ‘laklari harakat
qilishga qodir em as. In son tan asin in g har bir bo'lagi u h ay ot
b o ‘lib turgandagina harakat qilib turadi. A na shu harakat ruh
vositasida sod ir b o'la d i.
Jalolid d in R u m iy ta ’kidlaganidek, in son tana bilan jo n n in g
birligidan iborat. S h u n in g u ch u n h am , in son tan asin i jo n d a n va
jon n i esa tanadan ajratib b o ‘lm aydi. Jon b am isoli bir q uyoshga
o ‘xshaydi. U n in g bugu n i h am , erta-in d in i ham m avjud em a s,
u abadiy. J o n n in g sirin i, ya ’ni jo n q u yosh in in g xususiyatlarini,
u to'g'risidagi h aqiq atn i b ilish ni tanadan tashqaradan izlash
lozim . C h unki u tan ad an ajralgach, od am aq l-idroki ta sa w u r
q ilolm ayd igan m an zild a yashaydi. O lam da unga o'x sh ash h e c h
narsa yo'q. O 'sha n om o d d iy narsa ruhdir. Inson ruhi bu tanadan
(m o d d iy o la m d a n ), aslidan ju d o b o'lgan qudratdir. In ch u n u n ,
jon yoki ruhning b irinin g ikk inchisidan farq q ilish in i h am m a
ham ilg'ab olaverm aydi. Chunki inson tanasidagi jo n n i birdaniga
ko'rib b o 'lm a g a n id ek , ruhni ham ko'rish m um kin em as. R uh
n o m o d d iy narsa b o 'lib , h a m ish a y o lg 'iz , tan h o yashaydi. U n in g
m akoni g'ayb o la m id ir 1.
J a lo lid d in R u m iy n in g e ’tir o f e tish ic h a , 
olam d a gi barcha
m avjudotlarni, xususan , in son n i ham mavjud qilib turgan qudrat
— harakatdir. O lam d agi hodisalar, voqealar harakat tufayli bir-
birlariga halaqit berm aydilar. O 'sha harakat tufayli m ak on va
za m o n d a mavjud b o'lib turadilar. H ech kim ga sir em as, in son
ola m d a m avjud b o 'lib turgan tirik m axluqotlar ich ida en g m u -