A. N. Norchayev, T. B. Sadikov, M. Z. Nurfayziyeva mintaqaviy turizm

O‘zbekistonning turistik salohiyati

Download 3,14 Mb. bet 3/90 Sana 03.07.2022 Hajmi 3,14 Mb. #736251

Bu sahifa navigatsiya:

• Noyob madaniy-tarixiy meros
• Rekreatsion-gidromineral resurslar Diniy – tarixiy diqqatga sazovar joylar
• Noyob xalq urf-odatlari, marosimlari
• 1.2. Mintaqaviy turizm fanining predmeti va obyekti

Dengiz va okeanlarga chiqish imkoniga ega bo‘lish, sayohatchilarning davlatlarga jalb etilishida alohida o‘rin tutadi, biroq O‘zbekiston bunday imkoniyatlarga ega bo‘lmasligiga qaramay, u Markaziy Osiyoning yo‘llar tuguni chorrahasida joylashgan. Bu esa nafaqat harakatlarning, tovar almashish, texnologiyalar va uskunalar ayirboshlash uchun, balki turizmni rivojlantirish uchun ham qulay imkoniyatlar yaratadi.

Masalan, Buxoro, Samarqand, Xiva, Qo‘qon, Shahrisabz kabi qadimiy shaxarlarimiz bugungi kunda butun dunyoga mashxur Respublikamiz hududidagi 4 mingdan ortiq arxitektura yodgorliklari YUNESKO himoyasiga olingan. O‘zbekistonning rekreatsiya resurslari yil mobaynida sayohatchilarning qabul qilish va ular uchun turli xildagi sayohat yo‘nalishlarini tashkil etish imkoniga ega.

• 
  Ibodullayev N. “O’zbekistonning turistik resurslari” ma’ruzalar matni Samarqand 2010
  

9
Ko‘pgina xorijiy ekspertlarning fikriga ko‘ra, Markaziy Osiyo mintaqasi, ayniqsa, O‘zbekiston kuchli turistik potensialga ega, bu esa ko‘pgina sayohatchilarni oqimini o‘ziga jalb etadi. Bu esa o‘z navbvtida, bizning respublikaga keladigan xorijiy turistlar sonini ko‘paytirish, ularga yuqori malakali servis xizmatlarini tashkil qilishgina emas, balki vatandoshlarimizning boshqa davlatlarga turistik yo‘nalishlar bo‘yicha chiqishlari uchun qulay sharoitlarni ham yaratadi. Bizning davlatimizda turizm faqatgina tarixiy obidalari borligi uchungina emas, balki hukumatimiz tomonidan e’tiborni kuchaytirilganligi, turistik biznes sohasiga oid bir qator me’yoriy

– xuquqiy hujjatlarning qabul qilinaytgani sababli ham rivojlanib borishi lozim.

O‘zbekiston ko‘pgina turistik resurslarga ega mintaqadir. Ulardan madaniy – tarixiy, ekologik turizm resurslari hamda diniy turizm resurslari alohida ajralib turadi.

Ma’lumki, jahon turizmi bugungi kunda iqtisodiyot sohalari ichida daromad keltirishi bo‘yicha eng yuqori o‘rinlardan birini egallaydi, mehnatga layoqatli aholini ish bilan banlligini ta’minlab, ijtimoiy – iqtisodiy rivojlanish ko‘rsatkichlarini yuqori bo‘lishini taqazo etadi va Shu jihatdan ham u har doim barqaror rivojlanishga moyil. Shuning uchun ham turizm sohasi jadal rivojlanayotgan mamlakatlar, birinchi navbatda, bu sohani harakatga keltiruvchi mavjud turistik resurslardan samarali foydalanish yo‘llarini qidirmoqda va uni barqaror rivojlanish jarayonlariga e’tiborini qaratishmoqda.

Mustaqillikning dastlabki davrlaridan boshlab, O‘zbekistonda ham turizmni shakllantirish va qaror toptirishga katta ahamiyat berilib, bu jarayonda turistik resurslardan, ayniqsa mintaqa hududlarida mavjud bo‘lgan salohiyatdan samarali foydalanish yo‘l – yo‘riqlari qidirilmoqda va uning imkoniyatlari o‘rganilmoqda.

O‘zbekistonda tarixiy – madaniy, arxitektura, arxeologiya ahamiyatidagi 7 mingdan ortiq obyektlar mavjud. Ekspert B. To‘raev fikricha ulardan 545 tasi – arxitektura, 578 tasi – tarixiy, 1457 tasi – san’at yodgorliklari va 5500 dan ortig‘i arxeologik ahamiyatiga jalb etilgan. 200 dan ortiq obyektlar ta’mirlanmoqda, 500 tasi esa ta’mirlanishga muhtoj. Ko‘p mamlakatlar tajribasiga ko‘ra, ta’mirlanish

10
jarayonini o‘zi turistlar uchun qiziqarli hisoblanadi. Undan tashqari respublikamizda 300 dan ortiq muzeylar, 1200 ta xalq ijodiyoti tashkilotlari mavjud. Turistik ziyorat obyektlari miqdori bo‘yicha Toshkentda -144 ta, Samarqandda – 118 ta, Buxoroda - 201 ta, Xiva -310 tani tashkil etadi. Ammo asosiy turistik resurslarimizdan turizm maqsadida foydalanish tashkil etilmagan. Sh sababdan milliy madaniy va tabiiy merosimizni turizm faoliyati maqsadida har jihatdan o‘rganish va muhofaza etish o‘ta muhimdir. YUNESKOning «Butunjahon madaniy va tabiiy merosini muhofaza qilish» konvensiyasida har bir davlat o‘z hududidagi madaniy va tabiiy merosini muhofaza etishi, uni targ‘ibot etishi, bunda o‘zining samarali siyosatini olib borishi lozimligi ta’kidlanadi.

Fanning obyektidan kelib chiqib, mazkur fanning predmeti kelib chiqadi. Bu fanning predmeti turistik resurslarni, turlari va mohiyatini, ijtimoiy-iqtisodiy mazmuni, hudud bo‘yicha joylanish xususiyatlarini, milliy iqtisodiyotda samarali foydalanishni, ekologik-iqtisodiy xususiyatlarini, turizm faoliyatida foydalanish va muhofaza qilishni o‘rganishdan kelib chiqadi.