A. M. Karimova, D. M. Malikova pul va banklar

3.Markaziy banklar hisob-kitob va kassa xizmatlarini koʻrsatish maqsadida barcha tijorat banklari uchun korrespondentlik schyotlarini ochadilar. Tijorat banklari mazkur schyotlarda oʻzlarining ma’lum miqdordagi mablag’larini saqlaydilar va bir-birlari bilan hisob- kitoblar qiladilar. Agar hisob-kitoblar uchun tijorat bankining mablag’lari yetishmay qolsa, boshqa banklar yoki Markaziy bankdan kredit olishi mumkin. Markaziy bank kreditlari faqat uning barcha talablariga javob bera oladigan tijorat banklariga beriladi. Tijorat banklari oʻzlarining korrespondentlik schyotlari orqali Markaziy bankdan naqd pul olishlari yoki topshirishlari mumkin, boshqacha qilib aytganda, «Markaziy bank - banklarning bankidir».
4.Markaziy bank tijorat banklari va boshqa maxsus kredit muassasalari faoliyatini nazorat qilish va tartibga solishni quyidagicha amalga oshiradi:
-bank faoliyati bilan shug’ullanishga ruxsatnoma, ya’ni, lisenziyalar beradi;
-banklar va boshqa kredit muassasalarini Davlat roʻyxatidan oʻtkazadi;
-bank operasiyalarini amalga oshirish tartib-qoidalarini belgilaydi;
-buxgalteriya hisobini yuritish va hisobotini tuzish qoidalarini oʻrnatadi;
-joylarda tekshirishlar va taftishlar oʻtkazadi.
Agar tijorat banklari va boshqa kredit muassasalari bank qonunchiligi va Markaziy bank tomonidan belgilangan tartib-qoidalar hamda koʻrsatmalarni buzsalar, ularga nisbatan jazo choralari koʻriladi. Bu choralar tartibbuzarlik darajasiga bog’liq boʻlib, oddiy ogohlantirishdan tortib, toki bank faoliyati bilan shug’ullanishga berilgan lisenziyani tortib olish, ya’ni,, bankni yopishgacha boradi. Ana shu sababli «Markaziy bank – banklarning otasi» degan ibora juda oʻrinlidir.
5.Markaziy bank valyutani tartibga solish va nazorat qilish boʻyicha quyidagilarni amalga oshiradi:

• 
  muntazam ravishda milliy valyutani Chet el valyutalariga nisbatan kursini aniqlab boradi;
  
• 
  tijorat banklariga valyuta operasiyalarini oʻtkazish boʻyicha lisenziyalar beradi;
  
• 
  tijorat banklari uchun valyuta operasiyalarini oʻtkazish boʻyicha tartib-qoidalarni belgilaydi;
  
• 
  valyuta operasiyalari boʻyicha buxgalteriya hisobini yuritish, hisobotlar tuzish va taqdim etish qoidalarini oʻrnatadi;
  
• 
  naqd xorijiy valyutani sotish va sotib olish, hisob-kitoblar tartibini belgilaydi;
  
• 
  mamlakatga xorijiy valyutani olib kirish va olib chiqish tartibini belgilaydi.
  

Markaziy bank yuqorida koʻrib chiqilgan vazifalardan tashqari yana koʻplab vazifalarni bajaradi.