A. Karimov, X. Xoshimov Umumiy kimyodan Masalalar va testlar to`plami Akademik litsey va kasb-hunar kollejlari uchun o`quv qo`llanma so`z boshi

Javob: 1,78; 2,78
2-masala. NO+O₂=NO₂ reaksiya hajmi 0,01 m³ bo`lgan idishda olib borildi. Kimyoviy muvozanat qaror topganda (K<sub>M</sub>=1) 0,3 mol NO<sub>2</sub> hosil bo`ladi. NO ning boshlang`ich konsentrasiyasi 0,6 mol/l bo`lsa, muvozanat qaror topishi uchun kislorod miqdorining (mol) necha foizi sarflangan?
Yechish:
x=0,3 x=0,15 0,3 mol a) 2NO + O₂ =2NO₂
2 mol 1mol 2 mol

2. 
   [NO] = 0,6 – 0,3 = 0,3 mol/l
   

[NO₂]² 0,3²

2. 
   K_m= ₂  ₂ 1
   

[NO] [O₂] 0,3  x
x = 1 mol/l O₂

2. 
   0,01 m³ = 10 litr n[O₂] = C_M ∙ V = 0,15 ∙ 10 = 1,5 mol n[O₂] = 1 ∙ 10 = 10 mol n [umumiy] = 1,5 + 10 = 11,5 mol
   

₂ = 11^1,5,5 _100% = 13,04 %
f) ωO
Javob: 13,04 %
3-masala. CH_4(g) + H₂O_(g) = CO_(g) + H_2(g) reaksiyada muvozanat qaror topganda (K_M = 1) vodorodning konsentrasiyasi 3 mol/l ni tashkil qiladi. CH₄ ning dastlabki konsentrasiyasi 10 mol/l bo`lsa, suvning dastlabki konsentrasiyasini (mol/l) aniqlang.
Yechish:
x=1 x=1 x=1 3 mol

1. 
   CH₄ + H₂O = CO + 3H₂
   

1 mol 1 mol 1 mol 1 mol

2. 
   [CH₄] = 10 – 1 = 9 mol/l
   

3. 
   K_M = [CO][H₂]³ _ 13³ _1 [CH₄][H₂O] 9 x
   

x = 3 mol/l H₂O

4. 
   [H₂O] dastlabki = 3 + 1 = 4 mol/l
   

Javob: 4 mol/l
4-masala. A_(g) + B_(g) = C_(g) + D_(g) reaksiyada A ning boshlang`ich konsentrasiyasi 0,8 mol/l bo`lib, D dan 0,3 mol/l hosil bo`lganda muvozanat qaror topdi (K<sub>M</sub>=1). Muvozanat holatdagi barcha moddalar konsentrasiyalarning (mol/l) yig`indisini hisoblang.
Yechish:

1. 
   A + B = C + D
   

1 mol 1 mol 1 mol 1 mol
D moddadan 0,3 mol/l hosil bo`lganda A modda 0,8 mol/l dan 0,5 mol/l sarflanmay qoladi. Reaksiyada C moddadan ham 0,3 mol/l hosil bo`ladi.
Demak; bulardan foydalanib B ning muvozanat holatdagi konsentrasiyasini topamiz.
B =  0,18

2. 
   [A] = 0,5 mol/l
   

2. 
   = 0,18 mol/l
   
3. 
   = 0,3 mol/l
   
4. 
   = 0,3 mol/l
   

3. 
   [umumiy] = 0,5 + 0,18 + 0,3 + 0,3 = 1,28 mol/l
   

Javob: 1,28 mol/l
5-masala. A_(g) + B_(g) = C_(g) + D_(g) sistemada moddalarning muvozanat holatdagi konsentrasiyasi (mol/l) tenglamaga mos ravishda 6, 4, 3, 8 ga teng. Sistemaga B moddadan 2 mol qo`shilgandan keyin, B va D moddalarning yangi muvozanat konsentrasiyalarini (mol/l) hisoblang (reaksiya hajmi 1 litr bo`lgan idishda olib borildi).
Yechish:

1. 
   A + B = C + D 6 mol 4 mol 3 mol 8 mol
   

+
2 mol
6 mol 6 mol 3 mol 8 mol

2. 
   A + B = C + D 6-x 6-x = 3-x 8-x
   

(6-x) ∙ (6-x) = (3-x) (8-x)
36 – 6x – 6x + x² = 24 – 3x – 8x + x² x² lar qisqartirilsa 36 – 12x = 24 – 11x
36 – 24x = 11x + 12x
12 = 23x x = 0,52

3. 
   [B] = 6 – 0,52 = 5,48 mol/l [D] = 8 + 0,52 = 8,52 mol/l