A. K. Qayimov, E. T. Berdiyev dendrologiy a

61-rasm. Gullagan siren va forzitsiya.
FORZITSIYA (FORSY TH IA) TU RK UM I
Bu turkumga 8 ta tur kiradi. Ulardan 7 tasi Sharqiy Osiyoda, 1 tasi 
Yevropada uchraydi. Ulaming orasida keng tarqalgani oddiy forzitsiya

---

(Forsythia europae Led. et. Bald. 
) turi bilan tanishamiz. Bo‘yi 1,5-2 
m ga yetadigan buta b o ‘lib, novdalari tik o ‘sadi. Barglari to‘q yashil. 
Erta bahorda barg yozishdan oldin gullaydi, guli sariq, bahor 
sovuqlariga chidamli. U rug‘dan ham, parxish yo‘li bilan ham ko‘payadi, 
yozgi qalamchasidan ham ko‘paytirish mumkin. Bu tur mart-aprel 
oylarida gullaydi. Gullari uzoq saqlanadi. U soyaga chidamli, biroq 
ochiq yerlarda yaxshi o ‘sadi, yer tanlamaydi. Qurg‘oqchilikka, turli 
zararkunanda va kasalliklarga ham chidamli. Ko'kalamzorlashtirishda 
egiluvchan forzitsiya (Forsythia suspense Vahl.) 
turi ham keng 
foydalaniladi.
FONTANEZIYA (FONTANESIA) TURKUMI
Bu turkumning vakillari buta o ‘simliklardir. Ulaming orasida keng 
tarqalgani Forchun 
fontaneziyasi 
(Fontanesia Fortunei Carr.)
hisoblanadi. Shox-shobbasi yoyiq, baland bo‘yli buta. Barglari 
tuxumsimon yoki lansetsimon, ellipssimon, cheti tishchali, xira yashil 
rangda, dag‘al. M evasi yumaloq yoki ellipssimon, gullari nektarli. 
Soyada yaxshi o ‘sadi. Qattiq qishda yosh novdalarining uchini sovuq 
uradi. Xushmanzara buta bo‘lganligi uchun joylami ko‘kalamzor- 
lashtirishda ekiladi.
JASM IN (JASMINIUM) TURKUMI
Bu turkumning vakillari tik yoki chirmashib o ‘sadigan buta 
o‘simliklardir. Ular doim yashil b o ia d i yoki qishda bargini to‘kadi. 
Gullari voronkasimon tuzilgan oq, sariq yoki qizil, xushbo‘y boiadi. 
Turkum tarkibida 200 dan ortiq tur bo‘lib, ular tropik va subtropik 
mamlakatlarda tarqalgan. . Ulaming guli sariq, hidsiz. Jasminning yetti 
turi ekiladi, ulaming guli oq, xushbo‘y bo‘lib, tarkibida efir moyi bor. 
Qora dengiz bo ‘ylarida, Kavkazning janubida va Qrimda ekiladi. 
Markaziy Osiyoda jasminning 2 turi keng tarqalgan: bular