A. K. Qayimov, E. T. Berdiyev dendrologiy a

LIGISTRUM, DEVORGUL (LIGUSTRUM) TURKUMI
Bu turkumga 50 ga yaqin tur kiritilgan boiib, o ‘rmon xo‘jaligi 
uchun ahamiyatlisi 
oddiy ligistrum, devorgul (Ligustrum vulgaris L.)
hisoblanadi. Tez ko‘payadigan sershox, bo‘yi 3-4 metrgacha boigan 
buta. Barglari lansetsimon, cho‘zinchoq, shoxlarida uzoq saqlanadi.
Devorgul iyun oyida gullaydi, sentabr-oktabrda mevalari pishib 
yetiladi. Mevasining rangi to‘q ko‘k, qora, qizil shirali, 1-2 urugli. 1000 
u ru g i 22 g ogirlikk a ega. Asosan qalamchalaridan tez ko‘payadi, tirik 
devor sifatida ko‘plab ekiladi, shoxlari qirquvga yaxshi moslashgan, 
turli shakllar hosil qilish mumkin. Tuproqni himoya qiluvchi buta 
sifatida o ‘rmon melioratsiyasida ko‘plab ekiladi. Yoshligida sekin 
o ‘sadi, keyinchalik o ‘sishi tezlashadi. 8-10 yoshida gullaydi. -30°C

---

sovuqlarga bemalol chidaydi. Asosan qalamchalaridan oson ko‘payadi. 
Yaponiyada yapon ligistrumi. (L igustrum japo nica Thunb.) keng 
tarqalgan va ko‘kalamzorlashtirishda qo‘llaniladi. Ligistrumning doim
yashil turi yaltiroq ligistrum (Ligustrum fligidum Ait.) Xitoy, Koreya, 
Yaponiyada tarqalgan va ko‘kalamzorlashtirishda keng qo‘llaniladi.
SIREN (SYRINGA) T U R K U M I
Bu turkumga 30 ga yaqin tur kiritilgan. Ular asosan manzarali 
o‘simlik sifatida ko‘plab o ‘stiriladi. Keng tarqalgani oddiy siren
(Syringa vulgaris L.) 6 metr balandlikkacha o ‘sib, zich shox-shabbalar 
hosil qiladi. Siren may oyida gullaydi, gullari to ‘pgul ko‘rinishida oq, 
siyoh rang bo‘lib yuqori manzaralidir.
Kuzda mevalari pishib yetiladi, qanotsimon urug‘lar ajralib chiqadi, 
uzunligi 1 sm, 1000 tasining og'irligi 5-9 g, urug‘idan ko‘payadi, sergul 
navlari payvandlash yo‘li bilan ko‘paytiriladi. Shaharlami ko‘kalam- 
zorlashtirishda keng foydalaniladi.
Bundan tashqari fors sireni (Syringa persica L.) paxmoq siren
(Syringa villosa Vahl.) venger sireni (S yringa josikaeae Jacg.) kabi 
turlari ko‘kalamzorlashtirishda keng qo‘llaniladi.