A k a d e m I ya trasologik ekspertiza

Qog‘ozdan tayyorlangan buyumlar bo‘laklarini tekshirishning 
o‘ziga xos xususiyatlari. 
Qog‘oz butunni qismlariga ko‘ra aniqlash bo‘yicha ekspertiza obyekti 
sifatida yirtilgan yoki qirqilgan varaq (gazeta parchasi, xat, pilta v.h) 
ko‘rinishida olinadi. 
Bunday bo‘laklarning bir butunga tegishliligini aniqlash ularni 
qiyoslash va taqqoslash yordamida amalga oshiriladi. Alohida va qiyosiy 
tekshirishda inobatga olinadigan asosiy belgilarga quyidagilar kiradi: 
– qog‘ozning namunaviy xossalari – uning rangi, rang turi, qalinligi, 
yelimlanganligi va yaltiroqligi, maxsus maqsadlarda chiqarilgan qog‘oz 
boshqa xossalarga ega bo‘lishi mumkin; muhim farqlovchi belgi bo‘lib, 
uning ultrabinafsharang nurlarda flyuoressensiyalanish  xususiyati 
hisoblanadi; 
– qog‘ozda chiziqlar, nashriyot belgilari, orqa qismida rang va 
tasvirning borligi; 
– bosmaxonada, yozuv mashinasida yoki qo‘lda yozilgan yozuvlar, 
tasvirlarning borligi; zarur hollarda qog‘ozning turli qismlaridagi yozuv 
shrifti, yozuvning identifikatsiya qilinuvchi belgisi, dastxat tekshiriladi (2-
rasm); 
– qog‘ozning yorug‘likka tutganda ko‘rinadigan ichki tarkibiy tuzilishi 
(suv qog‘ozdagi belgi, bir xilda qalin emasligi va hokazo); 
– qog‘ozdan foydalanish jarayonida yuzaga kelgan burma, sitilgan 
joylar, oddiy ko‘z bilan ko‘rib bo‘lmaydigan, faqat ultrabinafsha nurlarda 
ko‘rinadigan dog‘lar (3-rasm) 

---

 241 
 
 
2-rasm.  Chiziq bo‘ylab mos kelish. 
 
 
 
 
 
3-rasm. Bloknot va chilvirning