А. Х. Исламкулов, и ф. н., доц. Ўзбекистон Республикаси

 
4 
www.iqtisodiyot.uz
вақтида ва тўлиғича шакллантириш мақсадида солиқ заҳираларини аниқлаш 
асосида режадан ортиқча йиғилган солиқ тушумларини аниқ белгиланган 
қисмини қолдириш амалиётини жорий этиш зарур. Ҳудудларга даромадлар 
бўйича ваколатларни бериш иқтисодиётни модернизациялаш ва янгилаш 
шароитида аҳоли турмуш фаровонлигини ошириш билан боғлиқ ҳудудий 
иқтисодиёт тараққиётини таъминлаш, ҳудудларни ободонлаштириш ҳамда 
аҳолининг ижтимоий ва маиший эҳтиёжларини қондириш каби маҳаллий давлат 
ҳокимияти функция ва вазифаларининг кенгайиб бораётганлигини билан 
асосланади.
Маҳаллий бюджет даромадлари бир томондан ишлаб чиқариш жараёнининг 
иштирокчилари ўртасида ялпи ички маҳсулот қийматини тақсимлаш натижаси 
ҳисобланса, иккинчи томондан маҳаллий аҳамиятга эга пул жамғармасини 
шакллантиришга хизмат қилувчи қийматдир. 
Ўзбекистонда маҳаллий бюджетлар даромадларининг шаклланиш 
манбалари қуйидагилардан иборат (2-расмга қаранг). 
2-расм. Қорақалпоғистон Республикаси бюджетининг, вилоятлар ва 
Тошкент шаҳар маҳаллий бюджетларининг даромадлари [5]. 
Республикамизда маҳаллий бюджетларнинг молиявий мустақиллик 
даражасини ошириш, Давлат бюджетида маҳаллий бюджетларнинг улушини 
ошириш мақсадида қатор умумдавлат солиқлари ва бошқа тўловлар тўлиғича 
Қорақалпоғистон Республикаси, вилоятлар ва Тошкент шаҳар бюджетига 
ўтказилиб келинмоқда. 2016 молия йилида йил учун қуйидаги солиқлар ва 
йиғимлар маҳаллий бюджетларда қолдирилиши белгиланди. Жумладан, сув 
ресурсларидан фойдаланганлик учун солиқ, алоҳида турдаги тадбиркорлик 
фаолияти (автотранспорт воситалари вақтинча сақлаш, болалар ўйин 
автоматлари) билан шуғулланувчи юридик шахслар ва якка тартибдаги 
тадбиркорлар учун қатъий белгиланган солиқ, чакана савдо, маиший хизмат, 
маҳаллий давлат ҳокимиятининг қарори билан ўтириш жойларини ташкил 
Ма
ҳа
лли
й 
бю
дж
ет
ла
р 
да
ро
м
ад 
м
ан
ба
лари
белгиланган нормативларга мувофиқ умумдавлат солиқлари
маҳаллий солиқлар ва бошқа мажбурий тўловлар
юридик ва жисмоний шахслардан, шунингдек чет давлатлардан 
тушган қайтарилмайдиган пул тушумлари
бозорлардан тушадиган даромадлар
бошқа даромадлар

---

“Иқтисодиёт ва инновацион технологиялар” илмий электрон журнали. № 4, июль-августь, 2016 йил