A. D. Kayumov gruntshunoslik

3.19-rasm. Bir o‘qli siqilishda (a), surilishda (b) va har taraflama siqilishda 
(v) jismning deformatsiyasi. 
 
Bosim  ostida  jisimlarning  deformatsiyasi  doimo  vaqt  davomida 
kechadi.  Shuning  uchun,  jismlarning  fizik-mexanik  xossalarini  aniqlashda 
kuchlanish,  deformatsiya  va  vaqt  orasidagi  bog„lanishni  aniqlash  kerak 
bo„ladi.  Bu  bog„liqlikning  o„lchamlari,  qisqa  ma‟noda,  gruntlarning  fizik-

---

134
 
 
mexanik xossasini ifodalovchilar bo„lib hisoblanadilar. Deformatsiyaning  ma‟lum 
bir vaqt davomida kuchlanishga bog„liqligini aniqlash uchun grunt namunasining 
defformatsiyasini kuchlanish ostida o„zgarishi o„lchanadi. Olingan “deformatsiya-
kuchlanish” egrisi 3.20-rasmda
 
ko„rsatilgan. 
 
3.20-rasm. Kuchlanish (σ) va deformatsiya (ε) orasidagi bog‘liqlik, yuk