A. D. Kayumov gruntshunoslik


Gruntlarning  radiatsiya  xossalari



Download 8,96 Mb.
Pdf ko'rish
bet95/147
Sana30.06.2021
Hajmi8,96 Mb.
#105332
1   ...   91   92   93   94   95   96   97   98   ...   147
Bog'liq
gruntshunoslik

 
Gruntlarning  radiatsiya  xossalari.  Radiofaollik  deb  bitta  kimyoviy 
elementning turg„un bo„lmagan izotopining elementar zarrasining nurlanishi bilan 
boshqasining  izotopiga  aylanishiga  aytiladi.  Atomlarning  radiofaol  bo„linishi 
yadroning tuzilishi, tarkibi va enyergiyasini o„zgarishga olib keladi.  
 
Litosferada eng ko„p tarqalgan jins hosil qiluvchi magmatik, metamorfik va 
cho„kindi jinslarning minerallari radiofaolligi bo„yicha to„rtta guruhga bo„linadilar: 
 
1)  asosiy  jins  hosil  qiluvchi  bo„sh  radiofaol,  ko„pincha  «salik»  minerallar 
(kvars, kaliyli dala shpati, plagioklaz, nefelin); 
 
2)  jins  hosil  qiluvchi,  ko„pincha  melankratli  normal  yoki  bo„sh  yuqori 
radiofaol aksessor minerallar (biotit, amfibollar, piroksenlar);  
 
3)  asosiy  (eng  ko„p  uchrovchi)  yuqorifaollikdagi  aksessor  va  rudali 
minerallar (apatit, evdialit, flyuorit, ilminit, magnetit va boshqalar); 
 
4)  yuqori  radiofaollikdagi  eng  kam  uchrovchi  aksessor  minerallar  (sfen, 
ortit, monatsit, sirkon, loparit va boshqalar). 
 
Gruntlarda  minerallarga  nisbatan  farqli  ravishda  uran  va  toriy  moddali 
tarkibiga  katta  bog„liqlikda  bo„ladi.  Cho„kindi  gruntlar  ichida  radiofaolligi 
bo„yicha  terrigenlar  (konglomeratlar,  qumtoshlar,  gilli  slaneslar),  kremniylar, 
karbonatlar,  tuzli  yotqiziqlar  va  kaustobiolitlar  ajralib  turadi.  Metamorfik  jinslar 
ichida  uran  va  toriy  miqdori  bo„yicha:  bo„sh  radiofaollikdagi  (sшlikatlilar-
amfibolitlar, amfibolitli slaneslar, apodiabazlar; kvarsitlar va karbonatlilar-marmar
kalsifir)  va  normal  va  yuqoriligi  kamroq  radiofaollikdagi  (felsik  gneslar,  kristalli 
slaneslar,  porfiroidlar,  metomorflashgan  qumtoshlar)  uchraydi.  Magmatik 
jinslarning  radiofaolligi  eng  muvaffasal  o„rganilgandir.  Effuziv  jinslarning 
radiofaolligi  intruzivlarga  nisbatan  o„zgarmasdir.  Eng  ko„p  tarqalgan  radiofaol 
minerallar: granitlar, granodioritlar. 

Download 8,96 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   91   92   93   94   95   96   97   98   ...   147




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish