A burxanov, O. Sattorqulov, G‗. Berdiyev, D. Eshpulatov mintaqaviy iqtisodiyot darslik

(5.5-chizma).
 
5.5-chizma. Ish kuchi mobilligining turlari. 
Shuningdek, bu mobillik mehnat bozorida asosiy rol o‗ynovchi omillar 
sirasiga kiradi. Har qanday bozorning bosh maqsadi almashinuv bo‗lgani 
uchun jamiyat mehnat resurslarining ish beruvchilar o‗rtasida maksimal 
darajada mobil bo‗lishidan manfaatdordir. Chunki aynan mana shu tarzda 
ish beruvchi ham, mehnat resursi ham ayirboshlashdan maksimum darajada 
naf ko‗radi. Mehnat resurslarining past ish haqi to‗laydigan korxona, 
tashkilot va firmalardan yuqori ish haqi to‗laydigan korxona, tashkilot va 
firmalarga mobilligi – muvozanat narxidan kam ish haqi to‗layotgan 

---

147
korxona, tashkilot va firmalarning ish haqini oshirishga majbur qiladigan 
asosiy omildir. 
Shu 
bilan 
birga, 
mobillik 
qo‗shimcha 
xarajatlar 
va 
ortiqcha tashvishlarni ham keltirib chiqaradi. Masalan, mehnat resurslari 
boshqa ishlar haqida ma‘lumotga ega bo‗lish uchun vaqt sarflashlari kerak. 
Boz ustiga, aksariyat hollarda ular yangi ishga ariza topshirishlaridan oldin 
eski ishlaridan bo‗shashlari lozim bo‗ladi. Eski ish joyini tark etish esa 
undagi hamkasblar, do‗stlar va o‗ziga xos muhit bilan xayrlashishni, 
qolaversa, kelajakda olinishi mumkin bo‗lgan kafolat va bonuslardan voz 
kechishni anglatadi. 
Hozir o‗lkamizda bandlikni oshirish uchun yangi ish o‗rinlarini asosan 
ijtimoiy jabha va bozor infratuzilmasida yaratish maqsadga muvofiqdir. 
Negaki, bu soha barcha iqtisodiy tarmoqlarga bog‗liq. Binobarin, uning 
rivojlanishi boshqa tarmoqlar ravnaqi uchun lokomotiv vazifasini o‗taydi. 
Mehnatga layoqatli yoshdagi aholi tarkibida ish bilan band 
bo‗lganlarning o‗ziga xos o‗rni bor 
(5.6-chizma).
Iqtisodiy faol aholi, o‗z 
navbatida, ish bilan band aholini va ishsizlarni qamrab oladi. Demak, 
ishsizlar soni kamayishi ish bilan band aholi ko‗payishiga olib keladi