A burxanov, O. Sattorqulov, G‗. Berdiyev, D. Eshpulatov mintaqaviy iqtisodiyot darslik

Byudjet tizimi tuzilmasining prinsiplari:
Yagonalik 
- Byudjet tasnifi, byudjet hujjatlari shakli, byudjet jarayoni, 
xarajatlarni 
moliyalashtirish tartibi, buxgalteriya 
hisobi, 
huquqiy 
hujjatlarning yagonaligi; 
To‗liqlik
- Byudjet va byudjetdan tashqari jamg‗armalarning 
daromadlari va xarajatlari majburiy tartibda va to‗liq aks ettiriladi. 
Haqqoniylik
- Byudjet daromadlari va xarajatlari ijtimoiy-iqtisodiy 
rivojlanishning 
prognoz 
ko‗rsatkichlari 
asosida 
hisob-kitobning 
haqqoniyligi.
Oshkoralik
- Byudjet loyihasining kurib chiqilishi va qabul qilinishi, 
ijrosi natijalari ommaviy axborot vositalarida o‗z aksini topishi. 
Mustaqillik
- Davlat va mahalliy hokimiyat organlari mustaqil 
byudjetni shakllantiradi va ijro etadi. 
Byudjet tizimining asosiy prinsiplari quyidagilardan iborat: 
-
byudjet tasnifi tizimi, hisob-byudjet hujjatlari va byudjet jarayoni 
tuzilishining yagonaligi; 
-
byudjet tuzilishining O‗zbekiston Respublikasi ma`muriy-hududiy 
tuzilishiga muvofiqligi; 
-
turli darajadagi byudjetlarning o‗zaro bog‗liqligi; 
-
davlat byudjeti balansliligi; 
-
davlat daromadlarini aniq manbalar bo‗yicha va xarajatlarini 
yo‗nalishlari (moddalari) bo‗yicha rejalashtirish; 
-
davlat byudjeti xarajatlarini byudjetdan ajratiladigan tasdiqlangan 
mablag‗lar doirasida va xarajatlar smetalarida ko‗rsatilgan maqsadlarda 
amalga oshirish; 
-
barcha darajadagi byudjetlarning mustaqilligi. 
1.
Byudjet tizimi bo‗g‗inlari o‗rtasidagi munosabatlar quyidagichadir:
Byudjetlararo munosabatlar – O‗zbekiston respublikasi respublika 
byudjeti, Qoraqalpog‗iston Respublikasi, viloyatlar va Toshkent shahri 
byudjeti, shuningdek tumanlarning mahalliy byudjetlarini o‗rtasida byudjet 
jarayonida sodir bo‗ladigan munosabatlar majmuidir 
Davlat byudjeti mablag‗lari turli darajadagi byudjetlar o‗rtasida 
quyidagi yo‗llar bilan qayta taqsimlanadi: 
- yuqori byudjetlardan quyi byudjetlarga byudjet dotatsiyalari va 
byudjet subvensiyalari berish; 

---

308
- byudjet ijrosi jarayonida paydo bo‗lgan o‗zaro hisob-kitoblar bo‗yicha 
mablag‗larni yuqori byudjetdan quyi byudjetga, shuningdek quyi 
byudjetdan yuqori byudjetga yo‗naltirish; 
- byudjet ssudalari ajratish.