A. A. Kaxxarov, yu. Sh. Avazov, U. A. Ruziyev

yig‘indisi 10001111 (o‘nlik tizimida 143) vasonlami ko‘paytmasiga tengbo‘ladi 1101 X 1011 (13x 11 o‘nlikda).
Mikroprotsessor xotirasi. MP 8086 ning mikroprotsessor xotirasi (MPX) o‘z tarkibiga 14 ta ikki baytli xotiralovchi registrlarni oladi. MP 80286 va uning yuqori modellarida qo'shimcha registrlar mavjud, masalan, VLIW MP turida 256 ta registr mavjud, ulardan 128 tasi umumiy vazifa registrlari. 80386 MP' va undagi yuqori modellarda ba'zi registrlar, shu jumladan umumiy vazifa registrlari ham - 4 baytli (Pentum mikroprotsessorlarida 8-baytli registrlar bor). Lekin asos model sifatida, xususan Assembler dasturlash tili uchun va dastumi sozlash Debug uchun 14 ta registrli MPX (1.12-rasm) tizimi ishlatiladi.

1.12-rasm. Mikroprotsessor xotirasining registrlari.
Barcha registrlarni 4 guruhga ajratish mumkin:

• 
  universal registrlar: AX, ВХ, CX, DX;
  
• 
  qisim registrlari: CS, DS, SS, ES;
  
• 
  surish registrlari: IP, SP, BP, SI, DI;
  
• 
  bayroq registrlari: F.
  

Agarda registrlar 4-baytli yoki 8-baytli bo‘lsa, ularning nomlari bir oz o‘zgaradi: masalan, 4-baytli universal registrlar AX, ВХ, . CX,

DX mos ravishda YEAX, YEBX, YECX, YEDX kabi nomlanadi. Bu holda ularning ikki baytli yoki bir baytli qismi ishlatilsa registming bu qismlaming nomi quyida ko‘riladiganga mos.
Universal registrlar
AX, BX, CX va DX registrlar universaldir (ularni ko‘pincha umumiy vazifa registrlari (UVR) deb ataydilar); ularning har birini xohishiy axborotlarni vaqtincha saqlash uchun ishlatish mumkin, bunda har bir registr bilan butunligicha va uning har bir qisimi (yarmi) bilan alohida ishlashga ruxsat etilgan (mos 2-baytli registrlaming AN, VN, SN, DN katta (High) baytlar, AL, BL, CL, DL registrlari esa kichik (Low) baytlari). Lekin universal registrlaming har birini. dastuming ba'zi aniq buyruqlarni bajarishda maxsus registr sifatida ishlatish mumkin:

• 
  AX registri - registr - akkumulator, u orqali mikroprotsessorga axborotlarni kiritish-chiqarish amalga oshiriladi, ko‘paytirish va bo‘lish amallarini bajarilishida AX amalda qatnashuvchi (ko‘pa- yuvchi, bo‘linuvchi) birinchi sonni saqlashga va amal tugagach uning natijasini (yig‘indi, rntija) yozishga ishlatiladi;
  
• 
  VX registri ko‘pincha axborotlar qismida baza manzilini saqlash uchun va massivlar bilan ishlanganda xotira maydonining bosh- lang‘ich manzilini saqlash uchun ishlatiladi;
  
• 
  SX registr - registr - sanoq qurilmasi, siklik amallarda takror- lanish sonini. sanash uchun ishlatiladi;
  
• 
  DX registri 32-razryadli sonlar bilan ishlashda registr-akku- mulyatorni kengaytiruvchi sifatida ishlatiladi hamda ko'paytirish va bo‘lish amalini bajarishda esa xotira yacheykasining manzilini saqlash uchun yoki kiritish-chiqarish amalsida tashqi qurilma port nomerim saqlash uchun ishlatiladi.