A. A. Kaxxarov, yu. Sh. Avazov, U. A. Ruziyev

Mikroprotsessorning interfeys qismi.
Mikroprotsessorning interfeys qismi shaxsiy kompyuteming tizimli shinasi bilan mikroprotsessomi moslash va aloqasi uchun, shuningdek qabul qilishga, bajarilayotgan dasturning buyruqlarini dastlabki tahlillash va buyruq hamda operandalaming toiiq manzilini hosil qilishga moiajallangan. Interfeys qismi o’z tarkibiga quyidagilarni oladi:

• 
  MPX manzil registrlarini;
  
• 
  manzil hosil qiluvchi sxemani;
  
• 
  MP ning buyruqlar buferi bo‘lgan buyruqlar registr blokini;
  
• 
  MP ning ichki interfeysli shinasini;
  
• 
  shinani va kiritish-chiqarish portlarini boshqarish sxemasini.
  

Sanab o‘tilgan qurilmalardan ba'zisi, bevosita MP bajaradigan manzil hosil qilish sxemasi va buyruqlar registri bajaradigan vazifasi bo‘yicha boshqarish qurilma tarkibiga kiradi.
Kiritish-chiqarish portlari - bu SHK interfeysining joylari, ular orqali MP boshqa qurilmalar bilan axborot almashadi. MP barchasi bo‘lib portlar soni 65 536 ta bo‘lishi mumkin (turli manzillar soniga teng). Har bir port o‘z manziliga ega - port nomeri; manzilini olganda, bu xotira yacheykasining manzili, u shu portdan foyda­lanuvchi kiritish-chiqarish qurilmasining qismidir, kompyuteming asosiy xotira qismi emas.
Axborot va boshqarish signallarmi almashish uchun qurilmaning portiga ulash apparaturasi vaxotiraning ikki registri mos keladi. Ba'zi tashqi qurilmalar almashish uchun kerak katta hajmdagi axborotlarni saqlash uchun asosiy xotirani ham ishlatadilar. Ko‘p standart qurilmalar (masalan, printer, klaviatura, sooprotsessor va boshqalar) o‘zlariga doimiy biriktirilgan kiritish-chiqarish portlariga egadirlar.
Mikroprotsessoming soddalashtirilgan tarkibiy sxemasi 1.13- rasmda keltirilgan.
Shinani va portlami boshqarish sxemasi quyidagi vazifalarni bajaradi:

• 
  portning manzilini va uning uchun boshqarish signalini hosil qilish (portni qabul qilishga yoki uzatishga o'tkazish va hokazo.);
  
• 
  portdan boshqarish signalini, portning tayyorligi haqidagi va uning holati haqidagi axborotni qabul qilish;
  
• 
  MP va kiritish-chiqarish qurilmalaming portlari o‘rtasida axborotlarni uzatish uchun tizimli interfeysda to‘g‘ri o'tkazish kanalini tashkil qilish.
  
• 
  Shina va portlami boshqarish sxemasi portlar bilan aloqa uchun tizimli shinaning manzil, ko‘rsatmalar va axborotlar kod shinasini ishlatadi: mikroprotsessoming portiga ega bo‘lishda signallami ko‘rsatmalaming kod shinasidan signal jo‘natadi (KKSH), u barcha kiritish-chiqarish qurilmalarini xabarlaydi, manzil kod shinasidagi (MK.SH) manzil portining manzilidir, so‘ng port manzilining o‘zi
  
• 
  lo'natiladi. Port manzili bilan mos tushgan qurilma tayyorligi haqida lavob beradi. Sh .undan so‘ng axborotlarning kod shinasi .dan (AKSH) axlxnot almashuvi amalga oshiriladi.
  

Nazorat uchun savollar

1. 
   Kompyuter (EHM) guruhlari haqida umumiy ma'lumotlarni bering.
   
2. 
   Kompyuterlami bajaradigan vazifasi bo’yicha turlarga ajrating.
   
3. 
   Mikrokompyuterlaming asosiy turlarini keltiring.
   

4.Shaxsiy kompyuterlaming qisqacha ko’rsatkichlarini keltiring.

5. 
   Hisoblash mashinalarinmg asosiy turlarini sanab bering.
   
6. 
   Shaxsiy kompyuteming blok sxemasini chizib tushuntiring.
   
7. 
   Tizimli shina nima?
   
8. 
   SHK xotira qurilmalarining vazifasini tushuntiring.
   
9. 
   Matematik sooprotsessor nima va uning vazifasi.
   
10. 
    Uzilish kontrollyori nima va uning vazifasi.
    
11. 
    Kompyuter unumdorligini nima aniqlaydi.
    
12. 
    Mikroprotsessorning qisqa tafsilotini bermg, uning tarkibi va vazifasi.
    
13. 
    Pentium 4 MP muhim xususiyatlarini tushuntiring.
    

14”MP konveyeri” tushunchasini tushuntirib bering.

15. 
    ''Raqamli uy” nima?
    
16. 
    MP portlarini tushuntiring.
    
17. 
    R1SC tarkibm tushuntiring.
    
18. 
    CISC tarkibni tushuntiring.
    
19. 
    VT, ATM, EM64T, La Grande texnologiyalarim tushuntiring.
    
20. 
    CISC, RISC va VLIW mikroprotsessorlarining asosiy xususiyatlarini tushuntiring.
    

2. 
   BOB. KOMPYUTER TIZIMLARIDA AXBOROTLARGA
   ISHLOV BERISH