91 Mavzu: Yengil atletika bilan shug‘ullantirishda umumiy rivojlantiruvchi hamda maxsus mashqlarini bajarishni o‘rgatish

3. Bo’limlarga bo’lib o’rgatish usuli
.
Bu usul muvozanat jixatidan murakkabroq U.R.M ga o’rgatishda qo’llaniladi, 
chunki aloxida xarakatlar orasida yo’l qo’yilgan xato va kamchiliklarni tuzatish uchun 
tanaffuslar qilish imkonini beradi. “Dastlabki xolatni egallang” komandasidan so’ng 
o’qituvchi xar bir sanoqdan so’ng bir oz to’xtab komandalar beradi. . Masalan, “O’ng 
oyoq uchini orqaga, qo’llar yuqoriga – bir!”.

---

99 
“Chap oyoqqa tayanib cho’qqayib o’tiring, o’ng oyoq yonga- ikki”, “Oyoqlar 
xolatini o’zgartiring- uch!”, “Dastlabki xolat- to’rt”, o’rgatish shu tariqa olib borilganda, 
mashg’ulotlarning yuqori xarakat zichligiga erishiladi.
Umumrivojlantiruvchi mashqlarni mehyorlash
.
U.R.M bilan o’tkaziladigan mashg’ulotlarga jismoniy nagruzkani:
- mashqlar miqdorini (U.R.M mashg’ulotlarning shakliga qarab, ularning miqdori 
xam turlicha bo’lishi mumkin.Ertalabki badantarbiya majmuasiga 8-12 ta, ritmik 
gimnastika majmuasiga esa 50-70 mashqdan iborat bo’ladi):
- mashqlar tarkibi tananing ayrim qismlarini oz miqdordagi mushaklar ishtirokida 
xarakatlantirish ko’p sonli mushak guruxlariga asoslangan butun tana mashqlariga 
qaraganda ozroq nagruzka beriladi. Kuch mashqlari, yuk bilan bajariladigan xamda 
chidamlilik mashqlari egiluvchanlik mashqlariga nisbatan mushaklar, yurak- qon tomir 
va nafas tizimlariga kuchliroq ta’sir ko’rsatadi:
- mashqlar oralig’idagi dam olish davomiyligi dam olish tanaffuslarini qisqartirish 
nagruzkani ko’paytiradi:
- takrorlashlar miqdori musiqa jo’rligida “1-4” yoki “1-8” sanab bajariladigan 
U.R.M ni o’tkazganda, odatda, xar bir mashqni 4. 8, 12 yoki 16 bor bajariladi.
Musiqasiz mashqlar xam taxminan shuncha takrorlanadi, bunda musiqa asari 
ko’rilishidan kelib chiqadigan aniq miqdorga rioya qilinmaydi:
- surhat- tez surhatli mashqlar odatda, ko’proq nagruzka beradi:
- dastlabki xolat turlicha bo’lgan bir xil mashqlar turlicha nagruzka beradi. 
Masalan, yotib qo’llarga tayangan xolda ularni bukib- yozib mashqlarining dastlabki 
xolatni o’zgartiramiz: qo’llarni baland joyga, polga, oyoqlarni balandlikka yoki 
qo’shcho’pga tayash xisobiga amalga oshiriladi: