9-Тема. МийНет жәМәәТЛерин жобаластырыў ҳәм БасҚАРыў

Товар ассортименти - бул еки тийкарғы көрсеткиш: кеңлик ҳәм тереңлик пенен классификацияланыўы мүмкин болған кәрxананың товар өними жыйындысы. Ассортимент кеңлиги ҳәр түрли товарлар ямаса олар топарының саны менен, тереңлиги болса - модификациялар, бир топар көлеминде бул товарлардың вариантлары, яғный мүтәәжликлерди қанаатландырыўдың ҳәр түрли дәрежелерине мөлшерленген товарлардың саны менен анықланады.
Товар ассортиментиниң раўажланыўы кәрxана маркетингиниң ең әҳмийетли функциясы саналады. Ол ислеп шығарыўшының традицион ямаса жасырын теxникалық ҳәм материаллық имканиятларин белгили бир тутыныў қунына ийе болған, қарыйдарды қанаатландыратуғын ҳәм кәрxанаға пайда келтиретуғын өним ҳәм хызметлерге ендирилиўде сәўлеленеди.
Базардағы товар усыныстың түрли - түрлилигине тек ассортиментти кеңейтириў жолы менен ерисилмейди. Егер усыныс етилетуғын товарлар топламы сыпаты, ассортименти ҳәм баҳалары бойынша бир-бирине жақын болса, биринши орынға олардың сервиси шығады. Сервис ең көп жеккеленген ҳәм базарға усыныс етилген товарлардың конкуренцияға шыдамлылығын қосымша рәўиште арттырыў, беккемлеўдиң ең әҳмийетли қуралы сыпатында сәўлеленеди. Фирманың тутыныўшылар арасындағы имижинде сервис анық белгилейди.
Қатар белгилерине қарап товарларды төмендегилерге бөлиў (классификациялаў) мумкин:
 тиккелей инсанлардың шаxсий мүтәәжликлерин қанаатландырыўға мөлшерленген товарлар, яғныйи тутыныў товарлары;
 басқа товарларды ислеп шыгарыўды даўам еттириў ушын ислетилетуғын товарлар ямаса ислеп шыгарыўға мөлшерленген товарлар (ислеп шыгарыў қураллары).
Тутыныў товарлары ушын маркетингда классификациялаўдың еки формасы бар. Бириншиси тутыныў қәсийетине тийкарланады. Бунда товарлардың үш категориясын көрсетеди:
1. Қысқа мүддет, бир ямаса бир неше мәрте ислетилетуғын товарлар.
2. Узақ мүддет ислетилетуғын товарлар. Олар көп мәртебе ислетилетуғын.
3. Хызметлер - инсанға пайдалы нәтийже ҳәм қанаатланыў беретуғын қатты - ҳәрекетлер. Хызметлер сатыў объекти болып саналады (кийим тигиў, саатларды дүзетиў ҳ.т.б.).
Тутыныў товарларын классификациялаўдың екинши формасы тутыныўшының қатты - ҳәрекетлери, оның тутыныў процессиндеги одатларига тийкарланады. Онда да товарлардың үш категориясы көрсетиледи:
1. Күндаликли мүтәәж болған товарлары - бул көп ойламастан, өз- ара бөлистириўге ҳәрекет қылмастан, тез-тез сатып алынатуғын товарлар (гугурт, xожалық майда - шүйделери, жазыў қураллары).
2. Жиддий таңлаў товарлары - бул сатып алыў ўақтында сыпаты, баҳасы, сыртқы көриниси уқсас товарлар менен салыстырылатуғын товарлар (кийим, мебель, электр товарлары). Тутыныўшы өзине керекли товарларды табыў ушын белгили күш сарыплайды.
3. Абырай - итибарлы товарлар - ҳақыйқатанда тек өзине тән қәсийетлерге ийе болған ямаса танықлы ислеп шыгарыўшы фирманың аты менен байланыслы болған товарлар.