9-мавзу. Турар-жой биноларида куриклар тизими. Биноларни мавсумий эксплуатацияга тайёрлаш чоралари

---

1 
9-МАВЗУ. ТУРАР-ЖОЙ БИНОЛАРИДА КУРИКЛАР ТИЗИМИ.
БИНОЛАРНИ МАВСУМИЙ ЭКСПЛУАТАЦИЯГА ТАЙЁРЛАШ ЧОРАЛАРИ 
Бино конструктив элементларининг кўриклари 2 турга бўлинади:  
 Умумий; 
 Хусусий.
Умумий курик- мавсумий ва навбатдан ташқари утказиладиган турларга бўлинади. бунда 
бино тўлиқ равишда, хусусан, конструкциялар, мухандислик қурилмалари, бино пардози ва 
ташқи ободонлаштириш элементларининг барчаси кўриб чиқилади.
Мавсумий- баҳорги, кузги курикларга бўлинади
Навбатдан ташқари – алоҳида, фавқулодда ҳолатларда утказилади. 
Хусусий кўрик – конструкциялар, қисмлар, лементлар ѐки мухандислик таъминтнинг 
маълум бир қисми учун утказилиши мумкин.
Кўрикларни қуйидаги тартибда ўтказиш тавсия этилади: 
 Ховли ҳудуди ва ободончилик унсурлари; 
 Пойдеворлар ва ертўла хоналари, шу жумладан ўтхоналар; 
 Ташқи деворлар ва фасад унсурлари, уларга балконлар, карнизлар, сувни бартарф этиш 
қурилмалари ҳам қўшилади.
 Том ва унинг шамоллатиш тузилмаси, чордоқ хоналари, чордоқ ораѐпмасининг 
иситгичи; 
 Қаватлараро хоналар (чордоқдан ертўлага қадар тепадан пастга томон амалга 
оширилади), бунда ораѐпмаларнинг ҳам ҳолати аниқланади.
 Бинонинг санитар-техник ва бошқа мухандислик қурилмалари кўздан кечирилади. 
БАҲОРГИ КЎРИК  
 Баҳорги кўрик қиш мавсуми ўтгандан сўнг бажарилади. Кўрикда муҳандислик 
қурилмаларининг конструктив унсурлари ва ҳовли ҳудудининг ташқи ободончилик 
унсурлари текширилади.
 Бу курикда ѐз мавсумида бажариладиган жорий таъмири бўйича ишлар ҳажми ҳамда 
носозликлар ва шикастланишлар ойдинлаштирилади.
КУЗГИ КЎРИК
 Иситиш мавсуми бошланмасдан аввал ўтказилиши керак. Хоналарнинг кўриги 
қаватлараро чордоқ хоналаридан бошланиб ертўла хоналарида тугалланиши керак.
 Бу курикда ораѐпмаларнинг, айниқса санитар узел остидаги пойдеворлар, ўрта 
деворлар ва балконларнинг ҳолати аниқлаб чиқилади.

---

2 
 Бино элементларининг техник ҳолатини ташқи кўрик йўли билан ва эксплуатация 
жараѐнида олинган маълумотлар бўйича аниқланади;

Зарур ҳолларда комиссиянинг қарори бўйича конструкцияларни олиб ашѐ 
сифатини (мустаҳкамлик, намлик ва шу кабилар) аниқлаш учун намуналар олинади, 
текширув ҳисоблашлари амалга оширилади; 

Конструкция ва қурилмаларнинг ҳолатини аниқлашдаги мураккаб ҳолларда 
ихтисослашган ташкилотлар ва экспертларни жалб этиш лозим.
 Турар-жой уйларини кўригида ѐғоч конструкцияларни (ѐғоч балкалар, хоналардаги, 
канализация ва қувур ўтказгичлардаги, ертўлалардаги ўрта девор ва поллар) албатта 
кўриб чиқиш керак.
 Кўрик вақтида биноларнинг конструктив элементлари ва қурилмалари-да 
деформация ва бошқа бузилишлар қайд этилганида уларнинг ўлчамлари ва 
шикастланиш даражаси аниқланади.
 Агар шикастланиш конструкциянинг юк кўтариш қобилияти ва барқарорлигини 
пасайтирса, бино ѐки қурилманинг эксплуатацион сифатини ѐмонлаштирса (юк 
кўтарувчи элементларни деформацияланиш ва бузилиш, қўйилма элементларнинг 
занглаши ва бошқалар), у ҳолда аҳоли ҳавфсизлигини таъминлаш бўйича чора-
тадбирлар қўллаш керак ва деформациянинг бундан кейинги ўсишини олдини олиш 
лозим (муваққат маҳкамлагичлар ва бошқа муҳофаза ишлари).
 Навбатдан ташқари кўрик табиий офат ҳодисаларда: сел, кучли шамол,кўп қор ѐғиши 
ва шу кабиларда 1-2 кун ичида ўтказилади. Бундан деформацияланиши ѐки бузилиши 
мумкин бўлган конструкция ва қурилмалар кўриб чиқилади. 

Кўрикнинг таркиби ва унинг кетма-кетлиги ҳар бир Ҳолат учун табиий 
офатнинг тавсифига кўра белгиланади.

Бинонинг айрим қисмлари ва унга ўрнатиладиган қурилмаларни қисман