9-Mavzu. Summatorlar. Yarim summator va to’liq summator sxemalarini qurish. Reja

9-Mavzu. Summatorlar. Yarim summator va to’liq summator sxemalarini qurish.
Reja:

1. 
   Yarim summator va to’liq summator sxemalarini qurish.
   
2. 
   Жамлагичлар (сумматорм) ва компораторлар ишлаш принципи ва қўлланиш соҳалари
   

YArimjamlagichlar. YArimjamlagich ikkilik qo‘shishda eng kichik qiymatdagi sonlarni qo‘shish uchun ishlatiladi. 2ta A va V ikkilik sonlarni qo‘shishda 4ta har xil kombinatsiya mavjud (9.1-rasm).



9.1-rasm.
4 ta holatning har birida 2ta sonning yig‘indisi qidiriladi, lekin shuni e’tiborga olish kerak, sababi oxirgi A=1 va V=1 holda yana bitta siljish birligi paydo bo‘ladi. U qo‘shish operatsiyasining keyingi bosqichida hisobga olinishi kerak hamda uni yig‘indiga qo‘shadi.

A S

B C_siljish

9.2-rasm. YArimjamlagichning shartli belgilanishi

Bu erda A va V ikkilik sonlariga mos keluvchi 2ta kirish hamda S yig‘indi va C_siljish keyingi razryadga siljish birligiga mos keluvchi 2ta chiqish mavjud.
YArimjamlagichning rostlik jadvali 9.1-jadvalda keltirilgan.

9.1-jadval.

A	B	S	S
0	0	0	0
0	1	1	0
1	0	1	0
1	1	0	1

Jadvalning 1-chi va 2-chi ustunlaridagi A va V o‘zgaruvchilarining qiymatlari qo‘shilishi kerak. Uning 3-chi va 4-chi ustunlarida S yig‘indi va C siljish birligi saqlanadi. Jadvalning tahlilidan S va C uchun Bul funksiyalari quyidagicha S= +A tarzida ifodalanadi. Ifodaga ko‘ra o‘zgaruvchilarning 2ta kombinatsiyasida S=1 qiymatini qabul qiladi. Bundan ega bo‘lamizki, S uchun 2ta kirishli ISTISNO-YOKI funksiyasi mos keladi, ya’ni f=A B= +A . S uchun esa S=AV ifodasi mos keladi. Bu ifodalar yarimjamlagichning mantiqiy arifmetik funksiyasi hisoblanadi.