|
Prezident korrupsiyaga qarshi kurash to’g’risidagi qonunni imzoladi.
O’zbekiston Prezidenti Shavkat Mirziyoyev 3 yanvar kuni «Korrupsiyaga qarshi kurash to’g’risida"gi qonunni imzoladi. E’lon qilingan kundan boshlab kuchga kiruvchi qonun 4 yanvar kuni «Xalq so’zi» va «Narodnoye slovo» gazetalarida chop etildi.
Qonundan ko’zlangan maqsad korrupsiyaga qarsha kurash sohasidagi munosabatlarni tartibga solishdan iborat. Hujjatda «korrupsiya», «korrupsion huquqbuzarlik» va «manfaatlar mojarosi» kabi tushunchalarga izoh berilgan.
Hujjatda korrupsiyaga qarshi kurashning asosiy tamoyillari sifatida qonuniyliq fuqarolarning huquqlari, erkinliklari va qonuniy manfaatlari ustuvorligi; ochiqlik, shaffoflik va tizimliliq davlat va fuqarolik jamiyatining o’zaro hamkorligi; korrupsiyadan ogohlantirish va javobgarlikning muqarrarligi bo’yicha choralar ustuvorligi keltirib o’tilgan.
Qonun korrupsiyaga qarshi kurash sohasida davlat siyosatining asosiy yo’nalishlarini keltirib o’tadi:
aholining huquqiy savodxonligi va huquqiy madaniyatini oshirish, jamiyatda korrupsiyaga nisbatan toqatsizlikni shakllantirish;
davlat va jamiyat hayotining barcha sohalarida korrupsiyadan ogohlantirish bo’yicha choralarni amalga oshirish;
korrupsion huquqbuzarliklarni o’z vaqtida aniqlash, ular oqibatlari, sabablari va keltirib chiqargan sharoitlarni bartaraf etish hamda korrupsion huquqbuzarliklar sodir etilgani uchun muqarrar jazolash tamoyilini tadbiq etish.
Hujjatda davlat boshqaruvi sohasida korrupsiyadan ogohlantirish bo’yicha choralarni keltirib o’tadi. Jumladan, davlat organlari faoliyatining ochiqligi va hisobdorligini ta’minlash, parlament va jamoatchilik nazorati, mansabdor shaxslar faoliyati sifatini baholash hamda ishga qabul qilish va mansab pillapoyalaridan ko’tarilishda ochiqlik va xolislik tamoyili asosida tanlovli saralashlarni olib borish tizimlarini joriy etish belgilangan. Davlat organlari xodimlarining huquqiy maqomi aniqlanib, ularning ijtimoiy himoyasi, moddiy ta’minoti, har tomonlama rag’batlantirish choralari ko’riladi.
Ijtimoiy-iqtisodiy taraqqiyot va tadbirkorlik sohalarida korrupsiyadan ogohlantirish bo’yicha choralar qatoridan esa ma’muriy va byurokratik to’siqlarni bartaraf etish, ro’yxatga olish, ruxsat berish va lisenziyalash jarayonlarini soddalashtirish va tezkorligini oshirish, davlat organlarining nazorat-tekshiruv vakolatlarini optimallashtirish hamda ular va tadbirkorlik subyektlari o’rtasida o’zaro munosabatlarning masofaviy shakllarini joriy etish belgilangan.
Ma’muriy jarayonlar sohasida korrupsiyadan ogohlantirish choralari ro’yxatiga ularning batafsil reglamentini belgilash, ushbu jarayonlarni soddalashtirish va byurokratik rasmiyatchiliklarga yo’l qo’ymaslik kiritilgan.
Qonunda davlat organi xodimi biror bir shaxs tomonidan uni korrupsion huquqbuzarlikni sodir etishga da’vat qilish holati, shuningdek, boshqa ishchilar tomonidan shu kabi holatlarning amalga oshirilishi bo’yicha unga oshkor bo’lgan ma’lumotlarni o’z rahbari yoki huquqni muhofaza qilish organlariga murojaat etishi belgilangan. Mazkur majburiyatlarning bajarilmasligi qonunchilikka muvofiq tegishli ravishda jazoga tortilishiga olib keladi.
Korrupsion jinoyat to’g’risida oshkor qilgan shaxs davlat himoyasi ostiga olinadi. Biroq mazkur qoida yolg’on ma’lumotlarni taqdim etganlarga nisbatan amal qilinmaydi.
Qonunning alohida moddasi har kim tashkilotlar va davlat organlari faoliyati, mazkur shaxslar yoki shaxslar guruhiga taalluqli qabul qilinayotgan aktlar to’g’risida ma’lumot olish huquqiga ega ekanligini ko’zda tutadi. Davlat organlari, fuqarolarning o’zini o’zi boshqarish organlari va tashkilotlar OAVga korrupsiya bilan bog’liq hodisalar, dalillari, voqyealar va jarayonlan to’g’risida jamoatchilik uchun qiziqarli bo’lgan ma’lumotlarni taqdim etadi.
Korrupsiya dunyo miqyosida hal etilishi lozim bo‘lgan global muammolardan biridir. Ushbu illat har qanday davlat va jamiyatning siyosiy-iqtisodiy rivojlanishiga jiddiy putur yetkazadi, inson huquq va erkinliklarining poymol bo‘lishiga olib keladi. Shu bois unga qarshi kurash xalqaro ahamiyat kasb etib, jahon siyosatining muhim masalalari qatoridan joy olgan.
Ma’lumki, korrupsiya har qanday jamiyatning siyosiy va iqtisodiy rivojlanishiga zarar yetkazadi, davlatning konstitusiyaviy asoslarini hamda jamiyatning ma’naviy-axloqiy asoslarini yemiradi, demokratik institutlar va qonun ustuvorligini zaiflashtirib, fuqarolarning huquq va erkinliklari jiddiy tarzda buzilishiga olib keladi.
Muhataram Prezidentimiz ta’kidalaganlaridek, “Jamiyatimizda korrupsiya, turli jinoyatlarni sodir etish va boshqa huquqbuzarlik holatlariga qarshi kurashish, ularga yo’l qo’ymaslik, jinoyatga jazo albatta muqarrar ekani to’g’risidagi qonun talablarini amalda ta’minlash bo’yicha qat’iy choralar ko’rishimiz zarur.”
Shu maqsadda qabul qilingan O’zbekiston Respublikasining “Korrupsiyaga qarshi kurashish to’g’risida”gi Qonuni jamiyatda korrupsiyaga nisbatan murosasiz munosabatni shakllantirishda muhim rol o’ynayotganligi ta’kidlandi.
Qayd etilganidek, korrupsiya va poraxo’rlikka qarshi kurashish, uning oldini olish maqsadida barcha davlat idoralari qatorida bojxona organlarida ham qator ishlar amalga oshirilmoqda. Galdagi maqsad esa, bu kabi tadbirlarni aholi, xususan yoshlar o’rtasida, fuqarolarning o’zini o’zi boshqarish organlari, o’quv muassasalarida, bir so’z bilan aytganda ijtimoiy hayotning barcha jabhalarini qamrab olgan holda o’tkazishdan iboratdir.
Aytish joizki, hozirgi kunda dunyo miqyosida hal etilishi lozim bo‘lgan eng birlamchi masalalardan biri korrupsiya muammosidir. Shu bois unga qarshi kurash xalqaro miqyosga ko‘tarilib, jahon siyosatining muhim masalalaridan biriga aylandi. Binobarin, ushbu illat nafaqat islohotlar yo‘liga jiddiy to‘siq bo‘lishi, balki o‘tish davrida belgilangan maqsadlarga erishishga ham bevosita tahdid tug‘dirishi barchaga ma’lum.
Mamlakatimizda mazkur muammoga qarshi kurash masalasiga mustaqillikning dastlabki kunlaridanoq jiddiy e’tibor qaratib kelinayotir. O’tgan davr mobaynida korrupsiya va jinoyatchilikka qarshi kurashish hamda uning oldini olishga qaratilgan mustahkam huquqiy baza va tizimli amaliyot shakllandi. Eng avvalo, respublikamizda Birlashgan Millatlar Tashkiloti homiyligida qabul qilingan EKOSOSning Korruptsiyaga qarshi kurash rezolyutsiyasi, Davlat mansabdor shaxslarining xalqaro axloq kodeksi, xalqaro tijorat tashkilotlarida korrupsiya va poraxo‘rlikka qarshi kurash haqidagi deklaratsiya, Millatlararo uyushgan jinoyatchilikka qarshi kurash konventsiyasi va boshqa xalqaro hujjatlarning qabul qilingani mazkur illatga qarshi kurashda muhim omil vazifasini o‘tamoqda.
Do'stlaringiz bilan baham: | 
