9-Mavzu: Globallashuv va global muammolarning falsafiy jihatlari Reja

Internet va undan foydalanishning ijobiy va salbiy tomonlari. Mafkuraviy gegemonlikka intilayotgan kuchlar axborot texnologiya kommunikasiyalar, jumladan internet orqali mamlakatimizga mafkura-viy xurujlarlarni amalga oshirmokda. Bunga sabab qilib quyidagi in-ternetdan foydalanish borasidagi fikrlarni keltirish mumkin.

Xo’sh, internet nima? Internet inglizcha Internet - to’r, o’rgimchak to’ri: umumjahon tarmogi degan so’zlardan olingan bo’lib, o’zbek tili-da umumjahon kompyuter tarmog’i, ya’ni butun jahon bo’yicha tarqalgan va telefon hamda optik-tolali liniyalar, modemlar va boshqalar bi-lan o’zaro bog’langan, har qanday axborotni o’zaro almasha oladigan katta mikdordagi kompyuterlar majmui, degan ma’noni bildiradi. Bu tarmoq 1972 yilda AQSh mudofaa vazirligining loyihasi asosi-da vujudga kelgan bo’lib, u XX asrning buyuk kashfiyotlaridan biri hisoblanadi. Umuman olganda internet vaqtni va mablag’ni tejash-ga yordam berishidan tashqari axborotlarni juda tez uzatish va qabul qilish, kerakli ma’lumotlarni tez izlab topish, uzog’imizni yaqin kilish, onlayn suhbatlar qurish, dunyo voqyealari bilan qisqa fursat-larda xabardor bo’lish kabi ko’plab imkoniyatlarni yaratib beradi.

Hozirgi kunda internet tizimining ijtimoiy tarmoqlari xiz-matlari keng ommalashib bormokda. Ijtimoiy tarmoqning maqsadi internetda o’zaro kiziqishlar yoki faoliyatga ega shaxslar bilan muloqot qurishdan iborat.

Foydalanuvchilarining soni bo’yicha hozirda Facebook ijtimoiy tarmog’i 500 000 000 foydalanuvchisi bilan yetakchilik qilmoqda. Undan keyingi o’rinlarda MySpace (255000000 foydalanuvchi), Odnoklass-niki (205000000 ortiq), Twitter (200000000 foydalanuvchi), Windows Live Spaces (120 000 000 foydalanuvchi) ijtimoiy tarmoqlarni kel-tirish mumkin.

Ammo hamma narsaning yaxshi va yomoni bo’lganidek, bu qulayliklar bilan birga internetdan samarali va maqsadli foydalanuvchilardan tashqari undan vaqtni bekorga o’tkazish, turli ko’ngilochar hamda behayo saytlardan foydalanuvchilar ham ko’payib bormoqda. Buning asosiy sababi internetdan foydalanuvchilarning, ayniqsa, yoshlarning ti-zimdan maqsadli foydalanish ko’nikmalari va madaniyatini to’liq shakllanmaganligi deb aytish mumkin.

E’tibor berib, keltirilgan veb sahifalar tahlili quyidagi salbiy holatlar ea kamchiliklar: foydalanuvchilarning ayrimlari kadriyatlari falsafa uchun azaliy muammolardir. Shu bilan birga, muay-yan davrda tug’iladigan va hal etiladigan o’tkinchi muammolar ham bo’ladi. Ular abadiy muammolar darajasiga ko’tarilmasa-da, o’z dav-rining talab va ehtiyojlaridan kelib chiqqani uchun muhim ahamiyat kasb etadi.

Falsafa yangi g’oyalarning tug’ilishiga imkon beradi, hayot, ij-timoiy tajriba bilan uzviy bog’liq holda rivojlanadi. U tarixiy davr bilan mustahkam aloqadorlikda taraqqiy etadi. Har bir tari-xiy davr uning oldiga yangi masala va muammolarni qo’yadi. Falsa-fiy muammolar bevosita hayot zaruratidan tug’iladi. Aynan ular or-qali falsafada davrning taraqqiyot tamoyillari va o’ziga xos xusu-siyatlari aks etadi. Masalan, hozirgi davrda istiqlol mafkurasi falsafiy asoslarini izohlash zarurati bilan belgilanadi.

Falsafiy ta’limotlarda jamiyat hayotining barcha sohalari, ta-rixiy jarayonga xos tamoyillar, ijtimoiy guruhlarning manfaat va kayfiyatlari, tafakkur usullari o’z aksini topadi. Shuning uchun ham muayyan ijtimoiy kuch, sinf, guruh, partiya va oqimlar o’z maqsad-muddaolari va g’oyalarini ilmiy asoslashda falsafadan foy-dalanadi. Falsafadagi ustuvor qarash va qoidalar davr mahsuli bo’lga-ni uchun zamonning taraqqiyot tamoyillari va muammolari unda o’z ifodasini topadi.

1 Харенберг Б. Хроника человечества. – М.: Слово, 2000. – С.387.

I Ясперс К. Смысл и назначение истории. – М., 1991. –С. 141.

II Там же, –С. 142

III Қаранг: П.Т. де Шарден. Феномен человека. – М., 1987. – С.194

I Белл Д. Социальные рамки информационного общества / Новая технократическая волна на Западе. – М., 1986. – С.342

II Белл Д. Социальные рамки информационного общества / Новая технократическая волна на Западе. – М., 1986. – С.342

I Сциентизм (ингл. science – фан) – фаннинг жамият ҳаётидаги ролини мутлақлаштирувчи концепция

II Печчеи А. Человеческие качества. – М., 1980. – С.123, 124.

1 Печчеи А. Человеческие качества. – М., 1980. – С.7

I Бобожонова Н. “Ёшарган” хавфли тўлқин. // Ирмоқ. 2008 йил №4. 23-б.

1 П. Тейяр де Шарден. Феномен человека. – М., 1987. – С.216.

* Бирлашган Миллатлар ташкилоти

1 Несбит Д., Эбурдин П. Что нас ждет в 90-е годы. – М., 1992. –С. 347.

1 И.А. Каримов. Юксак маънавият - енгилмас куч. –Т.: Маънавият, 2008. – С.209.

I К,аранг: Аурелио Печчеи. Человеческие качества -М.: Прогресс, Изд. 2-е 1985. -С.211.

274

I Джексон Тим. Inside Intel История корпорации, совершившей технологическую революцию XX века = Iside Intel. The unauthorized history of the world’s most successful chip company. — М.:Альпина Паблишер. 20.13.— 328 с.

I Тураев Б.О. Инсон, унинг эътщоди, жамият, коинот: таравдиёти муаммолари ва хозирги замон. // “Инсон, унинг эътикоди, жамият, коинот: тараккиёти муаммолари ва хозирги замон” маазусидаги илмий семинар материаллари. -Т.: И.БХМ нашрийти, 2015. Б. 22.

292

http://www.bukhari.uz/index.php/ru/maqolalar-2/438-inson-uning-e-ti-odi-zhamiyat-koinot-tara- ijoti-muammolari-va-ozirgi-zamon.

IТураев Б.О. Инсон, унинг эътицоди, жамият, коинот: тарак!даёти куаммолари вах;озирги замон.-Т.2015. Б.22.

IIЦиолковский К. Э. Избранные труды. — М.: Изд-во АН СССР, 1962.

I Каримов И.А. Узбекистон мустак;илликка эришиш остонасида. -Т.^збекистон, 2011, - Б. 154.

II Мирзийев Ш.М. Илм-фан ютукдари-таракхиётнинг мух,им омили : (Узбекистан Республика»! Президента Шавкат Мирзиёевнинг - 2016 йил 30 декабрь куни мамлакатимиз етакчи илм-фан намсёндалари билан учрашувида сузланган нутк) // Халк с^зи. -2016.-31 дек.-Б.1.2017.