9-mavzu: asosiy vositalar va nomoddiy aktivlar hisobi. Reja: Asosiy vositalar hisobining ahamiyati va vazifalari

7. Nomoddiy aktivlar hisobining vazifalari, ularni turkumlash va baholash

Номоддий активлар - корхона томонидан ишлаб чиқариш, ишлар бажариш, хизматлар кўрсатиш ёки товарларни сотиш жараёнида фойдаланиш мақсадида ёхуд маъмурий ва бошқа функцияларни амалга ошириш учун узоқ муддат мобайнида тутиб туриладиган, моддий-ашёвий мазмунга эга бўлмаган мол-мулк объектларидир

НОМОДДИЙ АКТИВЛАРНИНГ ҲИСОБ БИРЛИГИ

Номоддий активларнинг бухгалтерия ҳисоби бирлиги бўлиб инвентарь объекти ҳисобланади.

Номоддий активларнинг инвентарь объекти бўлиб битта патентдан, гувоҳномадан, ҳуқуқдан воз кечиш шартномасидан ва шу кабилардан келиб чиқадиган жами ҳуқуқлар ҳисобланади (ЎзР АВ томонидан 27.06.2005й. 1485-сон билан рўйхатга олинган “Номоддий активлар” 7-сон БҲМСнинг 9-банди).

Бир инвентарь объектини бошқасидан ажратилиши (идентификацияланиши)нинг асосий белгиси бўлиб, улар томонидан маҳсулот ишлаб чиқариш, ишлар бажариш ёки хизматлар кўрсатишда мустақил вазифаларни бажарилиши ёхуд корхонанинг маъмурий ва бошқа функциялари учун ишлатилиши ҳисобланади.

Иккита ёки бир нечта корхона мулкида бўлган номоддий активлар объекти ҳар бир корхона томонидан умумий мулкдаги унинг улушига тенг миқдорда номоддий активлар таркибида акс эттирилади.

ПАТЕНТ тан олинган ва юридик рўйхатдан ўтган мутлақ ҳуқуқ. Патент ҳуқуқи патент жорий қилинадиган маҳсулотнинг муайян туридан, ўзига хос жараёндан, фаолиятдан патентнинг амал қилиши муддати давомида бошқа шахсларнинг аралашувисиз фойдаланиш, ишлаб чиқариш, сотиш ва назорат қилиш мутлақ ҳуқуқини мустаҳкамлайди. Патент ҳуқуқлари ҳақ эвазига сотиб олиниши мумкин. Бу ўз ичига маслаҳат ва юридик хизматлар, ҳужжатларни чоп этиш ва кўпайтиришга кетган қўшимча харажатларни ҳам олади.

ЛИЦЕНЗИЯ - баъзи бир ҳаракатларни бажариш ҳуқуқини берувчи ҳужжат (келишув). Хусусан, фаолиятнинг айрим турлари билан шуғулланишга олдиндан рухсатнома лицензия олгандан кейингина рухсат берилган.