9-mavzu. Agrar munosabatlar va agrobiznes reja

Asosiy tayanch tushunchalar
Agrar munosabatlar – yerga egalik qilish, tasarruf etish, undan foydalanish va ishlab chiqarish natijalarini o`zlashtirish jarayonida vujudga keladigan munosabatlardir.
Renta munosabatlari – yerdan foydalanish natijasida vujudga keladigan qo`shimcha sof daromadni taqsimlash va o`zlashtirish bilan bog’liqlikda vujudga keladigan munosabatlardir.
Differentsial renta – yer uchastkalarining unumdorligidagi va joylashgan joyidagi farqlar natijasida vujudga keladigan qo`shimcha sof daromaddir.
Differentsial renta I – yerlarning tabiiy unumdorligi farqlar natijasida vujudga keladigan qo`shimcha sof daromaddir.
Differentsial renta II – yerlarning iqtisodiy unumdorligini oshirish natijasida vujudga keladigan qo`shimcha sof daromaddir.
Absolyut renta – qishloq xo`jaligida yerga bo`lgan xususiy mulkchilik monopoliyasi natijasida vujudga kelib, barcha turdagi – yaxshi, o`rtacha va yomon yerlardan olinadigan rentadir.
Monopol renta – alohida tabiiy sharoitga ega bo`lgan, noyob qishloq xo`jalik mahsulotlari yetishtiriladigan yerlardan olinadigan rentadir.
Undirma sanoatda renta – foydali qazilma konlarining joylashishi (yer yuzasiga nisbatan) va ularning boyligi jihatdan farqlar natijasida vujudga keladi.
Agrosanoat majmuasi – qishloq xo`jalik mahsulotlarini yetishtirish, uni saqlash, qayta ishlash va iste`molchilarga yetkazib berish bilan bog’liq xo`jalik tarmoqlarining birligidir.
Qishloq xo`jaligi ishlab chiqarish infratuzilmasi – bevosita qishloq xo`jalik ishlab chiqarishiga xizmat ko`rsatuvchi sohalardir.
Ijtimoiy infratuzilma – odamlar yashash va turmush faoliyatining umumiy sharoitlarini ta`minlaydigan sohalardir.
Agrosanoat integratsiyasi – qishloq xo`jaligi bilan unga xizmat qiluvchi va mahsulotni iste`molchiga yetkazib beruvchi tutash tarmoqlar o`rtasida ishlab chiqarish aloqalarining rivojlanishi hamda ularning uzviy birikish jarayonidir.