9-маъруза: Маълумотларга нисбатан рухсатларни мантиқий бошқариш. Формал моделлар

DACнинг классик тизими дастлаб объект ҳэч кимга бириктирилмаган ҳолатда “ёпиқ” деб аталади. Агар объект фойдаланувчига бириктирилса ва улардан фойдаланиш бўйича чекловлар ўрнатилган бўлса унда “очиқ” объект деб аталади.

MAC усули

Фойдаланишнинг мазкур усулида фойдаланиш рухсати объектнинг эгаси томонидан амалга оширилмайди. Масалан, Алиса TOP SECRET рухсатномасига эга бўлган субъектларга рухсат бера олмайди. Сабаби у ушбу босқичдаги ҳужжатларни тўлиқ назорат қила олмайди. MAC усули билан фойдаланишни бошқаришда хавфсизлик марказлашган ҳолатда хавфсизлик сиёсати маъмури томонидан амалга оширилади. Бунда фойдаланувчи хавфсизлик сиёсатини ўзгартира олмайди. DAC усулида эса объектнинг эгаси хавфсизлик сиёсатини қуради ва кимга фойдаланиш учун рухсат берилишини аниқлайди.

МАС усули ўрнатилган тизимлар хавфсизлик сиёсати маъмурига ташкилот бўйлаб хавфсизлик сиёсатини амалга ошириш имкониятини беради. МАС усулида фойдаланувчилар тасодифан ёки қасддан ушбу сиёсатни бекор қила олмайдилар. Бу эса хавфсизлик маъмурига барча фойдаланувчилар учун бажарилиши кафолатланган марказий сиёсатни белгилашга имкон беради.

MAC усулида фойдаланишлар субъектлар ва объектлар классификациялашга асосан бошқарилади. Тизимнинг ҳар бир субъекти ва объекти бир нечта хавфсизлик даражасига эга бўлади. Объектнинг хавфсизлик даражаси ташкилотда объектнинг муҳимлик даражаси билан ёки йўқолган тақдирда келтирадиган зарар миқдори биланхарактерланади. Субъектнинг хавфсизлик даражаси эса унга ишониш даражаси билан белгиланади. Оддий ҳолда хавфсизлик даражасини: ЎТА МАХФИЙ (ЎМ), МАХФИЙ (М), КОНФИДЕНЦИАЛ (К) ва ОЧИҚ (О) шакилда ёки: ЎМ>M>K>O.

MAC усулида фойдаланишлар субъектлар ва объектлар классификациялашга асосан бошқарилади. Тизимнинг ҳар бир субъекти ва объекти бир нечта хавфсизлик даражасига эга бўлади. Объектнинг хавфсизлик даражаси ташкилотда объектнинг муҳимлик даражаси билан ёки йўқолган тақдирда келтирадиган зарар миқдори биланхарактерланади. Субъектнинг хавфсизлик даражаси эса унга ишониш даражаси билан белгиланади. Оддий ҳолда хавфсизлик даражасини: ЎТА МАХФИЙ (ЎМ), МАХФИЙ (М), КОНФИДЕНЦИАЛ (К) ва ОЧИҚ (О) шакилда ёки: ЎМ>M>K>O.