9 Маъруза: Маълумотларга нисбатан рухсатларни мантиқий бошқариш. Формал моделлар

МАС асосида ахборот махфийлигини таъминлаш

МАС асосида ахборот махфийлигини таъминлаш – ТАҲЛИЛ

• Ушбу моделда фойдаланувчи ва субъект тушунчалри бир – биридан фарқ қилади.
• Хавфсизлик даражаси субъектга берилади.
• Фойдаланувчи эса у ёки бу вақтда субъект номидан иш қилиши мумкин.
• 1. Қуйи сатҳли фойдаланувчи барча юқори сатҳли объектларга ёзиши мумкин.
• Бу ҳолда у ўзининг мавжуд объектини қайта ёзиши мумкин ва бу ўчиришга тенгдир.
• 2. Юқори сатҳ фойдаланувчиси қуйи сатҳдаги объектларни ўзгартира олмаслик муаммосини, турли ҳужжатлардан фойдаланиш учун турли даражадаги ишончга эга бўлган субъектлар номидан иш кўриш билан ҳал этади.

МАС асосида ахборот ишончлигини таъминлаш

Қоида:

• агар субъектнинг хавфсизлик даражасида объектнинг хавфсизлик даражаси мавжуд бўлса, у ҳолда ЁЗИШ учун рухсат берилади.
• агар субъектнинг хавфсизлик даражаси объектнинг хавфсизлик даражасида бўлса, у ҳолда ЎҚИШ рухсати берилади.

RBAC усули

• RBAC усулида фойдаланишни бошқаришнинг асосий ғояси тизимнинг ишлаш логикасини ташкилотда кадрлар вазифасига яқинлаштириш.
• Яъни, RBAC усули фойдаланувчини ахборотга рухсатини бошқаришда унинг тизимдаги ҳаракат хилига асосланади.
• Масалан, бошлиқ оддий ҳодимга кўра кўпроқ ҳаракатни амалга оширади ва шунинг учун қолганларга нисбатан кенгроқ фойдаланишни бошқариш ҳуқуқига эга бўлади.
• Рол тушунчасини муайян фаолият тури билан боғлиқ ҳаракатлар ва мажбуриятлар тўплами сифатида белгиланиши мумкин.

RBAC усули

• Ҳар бир объект учун ҳар бир фойдаланувчини фойдаланиш рухсатини белгилаш ўрнига, рол учун объектлардан фойдаланиш рухсатини кўрсатиш етарли.
• Фойдаланувчилар ўз навбатида ўзларининг ролларини кўрсатишади.
• Масалан, бухгалетерия маълумотларидан фойдаланиш учун бухгалтер роли талаб этилади. Агар Алиса бухгалтер бўлса, ушбу рухсатга эга бўлади.