9 Маъруза: Маълумотларга нисбатан рухсатларни мантиқий бошқариш. Формал моделлар

DAC усулидан фойдаланиш

• Асосан, аксарият операцион тизимларда кенг фойдаланилади:

DAC усулининг таҳлили

• Маълумотлар ундан фойдаланиш ҳуқуқига эга бўлмаган субъектлар томонидан фойдаланилмаслиги тўлиқ кафолатламаган:
• Яъни, ўқиш ҳуқуқига эга бўлган бир фойдаланувчини маълумотни эгасининг рухсатисиз ҳуқуқга эга бўлмаган фойдаланувчига юбориш имконияти мавжуд.
• Тизимдаги барча объектлар улардан фойдаланишни белгилайдиган суъектларга тегишли:
• Амалда эса, тизимдаги барча маълумотлар шахсларга тегишли эмас, балки бутун тизимга тегишли бўлади.

MAC усули

• Мазкур усули фойдаланиш рухсати объектнинг эгаси томонидан амалга оширмайди.
• MAC усулида фойдаланишлар субъектлар ва объектларни классификациялашга асосан бошқарилади.
• Тизимнинг ҳар бир субъекти ва объекти бир нечта хавфсизлик даражасига эга бўлади.
• Объектнинг хавфсизлик даражаси ташкилотда объектнинг муҳимлик даражаси билан ёки йўқолган тақдирда келтирадиган зарар миқдори билан характерланади.
• Субъектнинг хавфсизлик даражаси эса унга ишониш даражаси билан белгиланади.
• Мисол: ва шаклида ёки:

•  

MAC усули

• MAC усули билан фойдаланишни бошқаришда хавфсизлик марказлашган ҳолатда хавфсизлик сиёсати маъмури томонидан амалга оширилади.
• Масалан, Алиса ЎТА МАХФИЙ рухсатномасига эга бўлган субъектларга рухсат бера олмайди.
• Бунда фойдаланувчи хавфсизлик сиёсатини ўзгартира олмайди.
• DAC усулида эса объектнинг эгаси хавфсизлик сиёсатини қуради ва кимга фойдаланиш учун рухсат берилишини аниқлайди.
• МАС усули ўрнатилган тизимлар хавфсизлик сиёсати маъмурига ташкилот бўйлаб хавфсизлик сиёсатини амалга ошириш имкониятини беради.

МАС асосида ахборот махфийлигини таъминлаш

• Агар объект ва субъекнинг хавфсизлик даражалари орасидаги бир қанча боғлиқликлар шартлари бажарилса у ҳолда субъект объектдан фойдаланиш ҳуқиқига эга бўлади.
• Масалан:
• агар субъектнинг хавфсизлик даражасида объектнинг хавфсизлик даражаси мавжуд бўлса, у ҳолда ЎҚИШ учун рухсат берилади.
• агар субъектнинг хавфсизлик даражаси объектнинг хавфсизлик даражасида бўлса, у ҳолда ЁЗИШ рухсати берилади.