8-mavzu: O‘quvchilarda ijodiy fikrlash, muammolarni hal eta olish va bilimlarni rivojlantirishga qaratilgan turli ta’lim yondashuvlari, startegiyalari, texnologiya va metodlari Reja

Tramp rejasi –
bu texnologiya AQSHda juda mashhur. Bu o‘qitish 
shakllarining shunday tizimiki, unda katta auditoriyadagi mashg‘ulotlar kichik 
guruhlardagi individual mashg‘ulotlar bilan qo‘shib olib boriladi. 
Zamonaviy texnik vositalar yordamida 100-150 kishidan iborat katta 
guruhlarda yuksak malakali o‘qituvchilar, professorlar lektsiya o‘qiydilar. 10-15 
kishidan iborat kichik guruhlar esa lektsiya materiallarini muhokama qiladilar, bahs 
yuritadilar. 
Individual ishlar esa maktab kabinetlarida, laboratoriyalarida o‘tkaziladi. 
Lektsiya mashg‘ulotlariga 40%, kichik guruhlardagi mashg‘ulot 20%, kabinet va 
laboratoriyalardagi individual ishlarga 40% ajratiladi. Odatdagi sinf tushunchasi 
yo‘q, kichik guruhlar ham doimiy emas. 
Qator yillar davomida pedagogik texnologiya nazariyasi va amaliyoti bir-
biriga bog‘liq bo‘lmagan holda o‘rganib kelindi va u turli faoliyat doiraisda edi. 
Bugungi kunda mutaxassislarning ilmiy salohiyatini birlashtirishga mamlakatimizda 
ham imkoniyatlar mavjud. Nazariya va amaliyot birligining ta’minlanishi 
zamonaviy pedagogik texnologiyaning mohiyatini aniqlashga yo‘l ochadi.
Pedagogik texnologiyalarni quyidagicha turkumlashtirish mumkin: qo‘llanish 
darajasiga ko‘ra, falsafiy asosiga ko‘ra, yetakchi omiliga ko‘ra, ilmiy 
kontseptsiyasiga kontseptsiyasiga ko‘ra, anglash faoliyatini tashkil etish va 
boshqarish turiga ko‘ra va boshqalar.

---

Pedagogik texnologiya, o‘z tamoyillariga, binoan, tegishli tabiiy qobiliyatga 
va zaruriy o‘qituvchilik ish tajribasiga ega bo‘lgan yetuk pedagoglar tomonidan 
loyihalanadi. Pedagogik texnologiyaning tamoyillari, qayta takrorlanadigan 
o‘rgatuvchi tsikl sifatida ro‘yobga chiqariladigan o‘quv jarayonini yaratishga imkon 
beradilar. 
Pedagogik texnologiya quyidagi asosiy elementlardan iborat: 
O‘ta aniqlashtirilgan o‘quv maqsadlarini ishlab chiqish. Ularni o‘lchash va 
baholash mezonlarini o‘rnatish; 
o‘quv maqsadlariga erishishga yo‘naltirilgan, o‘quv jarayonini ishlab chiqish 
va aniq tasvirlash; 
butun o‘quv jarayonini, o‘qitish natijalariga kafolatli erishishga qaratish. 
Demak, ta’lim-tarbiya jarayonida pedagogik texnologiyaninig bir turi 
hisoblanmish “Mualliflik texnologiyasi” o‘quvchilarning ongu-tafakkurini, 
dunyoqarashini, qobiliyatlarini va albatta hayotiy ko‘nikmalarini shakllanishiga olib 
keladi. Ushbu jihatlarni shakllantirish esa o‘qituvchining mahoratiga bog‘liqdir. 
Qanday shakl, metod va vositalar yordamida tashkil etilishidan qat’iy nazar