8-мавзу. Мантиқий тўҒри фикрлаш ва ҳУҚУҚий асослашнинг юрист фаолиятидаги роли

Юридик аргументациянинг мақсади – мунозара иштирокчилари томонидан илгари сурилган назарияларни қабул қилишдир. Ҳақиқат, яхшилик ва ёмонлик аргументнинг оралиқ мақсадлари ёки далилларнинг бир қисми бўлиши мумкин, аммо мақсади эмас. Пировард мақсад эса тингловчилар эътиборига тақдим этилган муайян позициянинг тўғрилигига ишонтириш, уни муайян нуқтаи назар, позиция (тезис)ни қабул қилишга кўндириш, акс эттириш ёки ҳаракатни рағбатлантиришдан иборат.
Бундан ташқари, юридик аргументация юридик нормаларни ишлаб чиқишда, юридик фанда (масалан, илмий нашрларда ёки ихтисослашган конференциялар маърузаларида) ҳамда талабалар ва ўқитувчилар ўртасида қўлланилади.
Юридик аргументацияни самарали ташкил этиш усуллари:
Дедуктив усул. Бу умумийликдан хусусийликка, теорема, қонун-қоида, хулосалардан далил, нарса ва ҳодиса, бевосита жараённинг ўзига қараб бориш усули ҳисобланади.
Бу усул орқали дастлаб умумий қоида, назария баён этилади ва аста-секин фактлар, конкрет ҳолатларга қараб етаклаб боради. Бу усул ёрдамида ҳуқуқшунос умумий қонун, қоида, назарияларни ўзлаштиради, қабул қилади ва сўнгра уларнинг амалда исботини кўради. Дедукция аргументациянинг асосий воситасидир. Шу боис фандаги хусусан, хуқуқшунослик фанларидаги назариялар ҳам дедуктив усул ёрдамида яратилади. Одатда ҳуқуқий соҳада дедуктив усулдан фактик материаллар тўплаш, уларни чуқур ўрганиш, тизимга солиш каби мақсадларда фойдаланилади.
Индуктив усул. Бу усул орқали хусусийликдан умумийликка, далиллар, ҳодисалар таҳлилидан умумий хулоса чиқаришга қараб борилади. 
Мазкур усул ёрдамида муайян муаммоли вазиятга нисбатан инсоннинг хусусийликдан умумийликка томон мустақил фикрлаш кўникмаси шакллана боради. Хусусан, фактларни баён этиш, ўз тажрибаларни намойиш этиш билан аста-секин фикрларни умумлаштиришга, тушунчаларни аниқлашга, қонуниятларни белгилашга эришилади.
Бунда дастлаб инсон факт ва далилларни ўзлаштиради ва улар устида мустақил ўйлайди, кейин маъқул бўлган хулосани чиқаради ва фикрларини умумлаштиришга муваффақ бўлади.