7398b1cc-0a47-4d0e-b58e-dd2544d80cac pdf

8. Husanov N., Mirahmedova Z. Mutaxassislik tili. T.:  TMI, 2003. 
9.
  Stephen Bailey. Academic Writing. A Handbook for International Students. 
London, 2015 
   [14: 4-8-betlar] 
6-MAVZU: MUTAХАSSISLIKKA ОID SO‘Z VA TERMINLARNING 
IMLOSI, YASALISHI VA QO‘LLANILISHI 
REJA: 
1.  Til va terminologiya. 
2.  Iqtisodiyot terminlarining taraqqiyot bosqichlari. 
3.  Iqtisodiy  terminlarning  morfologik,  sintaktik  va  semantik  usul  bilan 
yasalishi. 
4.  Iqtisodiy so‘z va terminlarni tartibga solish. 
        Hozirgi  ijtimoiy-iqtisodiy  hamda  ilmiy-texnik  tub  o‘zgarishlar  davrida  yangi 
fanlar  va  tushunchalar  yuzaga  kelmoqda.  Jumladan,  o‘zbek  tilida  ham  yangi 
terminlar  paydo  bo‘lmoqda,  ilgaridan  ishlatib  kelingan  qator  leksemalar  yangi 
ma’nolar kasb etmoqda. Shu boisdan, leksikologiya, xususan, terminologiya oldida 
qator muhim masalalarni yechish vazifasi turibdi. 
       Bugungi  kunda  terminologiyaning  amaliy  va  nazariy  masalalarini  yanada 
chuqurroq  o‘rganish,  terminlar  yaratish  va  ularni  qo‘llashni  til  qonuniyatlari 
asosida  tartibga  solish  davlat  ahamiyatiga  molik  muammoga  aylandi.  Shuning 
uchun  ona  tilimizning  turli  terminologik  tizimlarini  yanada  teranroq  tadqiq  etish, 
ularni  terminologiyaning  xilma-xil  masalalari  bo‘yicha  atroflicha  tadqiq  qilish 
bugungi kunning dolzarb masalalaridan biridir. 

---

101 
 
 
       Respublikamiz  mustaqil  deb  e’lon  qilingandan  keyin,  bu  sohadagi  ahvol 
butunlay  o‘zgardi.  Tashqi  iqtisodiy  aloqalar  yanada  rivojlanib  ketdi.  Dunyoning 
juda  ko‘p  mamlakatlari  bilan  xilma-xil  aloqalarga  keng  yo‘l  ochildi.  Bu  omillar 
o‘zbek  tilida  yangi-yangi  terminlarning  paydo  bo‘lishiga  sabab  bo‘ldi.  Bu  yangi 
terminlar  sirasida  iqtisodiy  terminologik  tizim  ham  o‘ziga  xos  o‘rinni  egallab 
kelmoqda. Shu boisdan, fan va texnika taraqqiyotining hozirgi bosqichida iqtisodiy 
terminlarni  ham  tilshunoslik  nuqtai  nazaridan  tadqiq  etish  muhim  ahamiyat  kasb 
etadi. Amaliy, ayniqsa, nazariy masalalarni hal etish uchun iqtisodiy terminlar  
                 tizimini,  ularning  yasalish  qonunlarini,  shakllanish  manbalarini,  umumtilda 
qo‘llanish  doirasini,  mazkur  tizimda  ro‘y  berayotgan  kamchiliklarni  va  ularni 
bartaraf etish yo‘llarini aniqlash kabi qator masalalarni o‘rganish zaruriyati paydo 
bo‘ldi. 
       Fanning  yana  bir  maqsadi  hozirgi  o‘zbek  tilida  qo‘llanib  kelinayotgan 
iqtisodiy  terminlarni  to‘plash  va  sistemalashtirishdan  ham  iboratdir.  Hozirgi 
bosqichda,  ya’ni  yuqori  saviyadagi  ilmiy-texnik  inqilob  davrida  ishlab  chiqarish, 
fan  va  texnikaning  barcha  sohalarida  yangidan-yangi  narsa,  predmet  va 
tushunchalar paydo bo‘la boshladi. Bu hol til lug‘at tarkibining salmoqli ravishda 
boyishiga  olib  kelmoqda.  Binobarin,  termin  muammosi  hozirgi  leksikologiyaning 
asosiy masalalaridan biri bo‘lib qoldi.  
 
termin
• Ilm-fan, texnika, qishloq xo`jaligi va san'atga oid 
tushunchalarning aniq nomini bildiruvchi bir 
ma'noli so`z va birikmalar terminlar deyiladi. 
terminologiya
• Terminlar yig`indisi va shu terminlarni
o`rganuvchi soha terminologiya deyiladi. Termin
grekcha terminos so`zidan olingan bo`lib, chek, 
chegara ma'nolarini bildiradi.