71 Qoramol kasalliklari indd

Касалликнинг кечиши
. Лептоспиралар табиий ҳолатда 
ошқозон ва ичак йўлининг шиллиқ пардалари, конъюнктива 
ва жароҳатланган терилар орқали организмга тушиб,
12 соатдан кейин жигарда жуда кўп миқдорда тўпланади. Шу 
жойда иситма кўтарилганга қадар туради. 
Касалликнинг клиник белгилари ва шакллари
. 
Касалликнинг яширин даври турли ҳайвонларда турлича 
бўлиб, 3-5 кундан 3 ҳафтагача давом этиши мумкин. 
Лептоспирозда клиник белгилар ҳар хил бўлади. Кечишига 
қараб 
ўта ўткир
, 
ўткир, ярим ўткир, сурункали 
ва
 атипик 
шакллар
фарқ қилинади. Бунда касал мол ҳеч нима емай 
қўяди. Тана ҳораратининг кўтарилиши, маъюслик ва 
беҳоллик, куринадиган шиллиқ пардаларда сариқлик, 
сийдикда гемоглобин ва гематурия (эритроцитлар ҳисобига) 
кузатилади. Кучли анемия натижада ҳайвон 12-24 соат 
орасида асфикциядан ўлади. 
Бундан ташқари диарея, кейин атония туфайли ич қотиш, 
бўғоз ҳайвонларда бола ташлаш, тили, бел, қулоқ, лаб, бўйин 
ва дум терисида унча катта бўлмаган некроз майдончалари 

---

85
Қорамол касалликлари
71–
китоб
кузатилади. Касаллик 3-10 кун давом этади. Даволанмаса 
ўлим 50-70% ни ташкил этади (52-расм).
52-расм. Ҳайвонларда касалликнинг (умумий 
ва кўз шиллиқ пардаларидаги) клиник кўриниши
Патологоанатомик ўзгаришлар.
Патологоанатомик ўзга-
ришлар барча тур ҳайвонларда қарийб бир хил: анемия, 
сариқлик, геморрагик диатез, шиллиқ пардалар ва терида 
некроз, паренхимали аъзоларда дегенератив ялиғланиш 
кузатилади. 
Ўлган молнинг териси остида, шиллиқ пардаларда қон 
қуйилишлар кўзга ташланиши мумкин. Ушбу касалликда 
асосий ўзгаришлар жигар ва буйракда кузатилади. 
Ташхиси
. Ҳайвонларнинг 
лептоспирозига ташхис кли - 
ник белгиларга, патолого-
анатомик ўзгаришларга, эпи - 
зоотологик маълумот ларга 
ва албатта лаборатор текши-
риш натижалари асо сида 
қўйилади. 
53-расм Касал ҳайвонлар 
буйрагининг патологик куриниши

---

86
100 китоб тўплами
Тирик ҳайвон учун материал бўлиб қон ва сийдик, ўлган 
ҳайвонлар учун юрак, буйрак ва бошқа паренхиматоз аъзолар 
бўлакчалари, қорин, кўкрак бўшлиқлари ва юрак кўйлакчаси 
суюқликлари олиниб, лабораторияга жўнатилади. Бўғоз 
ҳайвонларда аборт кузатилса лабораторияга бутун 
ҳомила ёки унинг ошқозони ичидаги озуқалар билан ва 
парениматоз аъзолари юборилади. Патматериал ёзда 2-3 
соат, қишда 6 соат орасида олиниши ва совуқ шароит яратиб 
(термочемодан, муз), юбориш талаб этилади.