71 Qoramol kasalliklari indd

Касалликнинг кечиши.
Вирус организмга тушгач, 3-4 
кундан кейин қон (эритроцит) да, паренхиматоз аъзолар 
ва талоқда пайдо бўлади. 2-3 кун вирусемия ҳолати 
кузатилади.
Вирус қон билан тери, шиллиқ парда, ўпка эпителийсига 
ўтади. Бу жойларда вирус кўпайиб ривожланади ва чечакка 
хос экзантемик ўзгаришларни пайдо қилади. Чечак типик 
ҳолатда кечганда босқичма-босқичли патологик жараён 
юзага келади. Вирус қонга тушгач, организм бўйлаб 
тарқалади, иситма кўтарилиб, ринит ва конъюнктивит 
бошланади, 1-2 кун ўтгач, тана ҳарорати тушиб, вирус 
қондан чиқиб тери ва шиллиқ пардаларга жойлашади. 
Шу туфайли тери ва шиллиқ пардаларда кичик қизил 

---

91
Қорамол касалликлари
71–
китоб
доғлар (
тошмалар
) пайдо бўлади. 1-2 кундан кейин 
тошмалар ўрнида қизғиш боғ билан бойланган қаттиқ 
тугун шаклидаги шишчалар вужудга келади. Улар 
папула,
деб аталади. Папулалар асосан вируснинг тўқималарда 
кучли пролиферация қўзғатиши туфайли пайдо бўлади. 2-3 
кундан кейин папулалар ичига қизғиш сариқ сероз суюқлик 
йиғилиб пуфакчасимон шаклга киради, бу 
везикула,
деб 
аталади. У асосан дегенерацияга учраган тўқималарнинг 
лизисга учраши туфайли содир бўлади. 5-6 кундан кейин 
везикулаларда секундар инфекция натижасида йиринглаш 
жараёни бошланади, бу 
пустула,
деб аталади. Бу даврга 
келиб, касал ҳайвоннинг аҳволи янада оғирлашади, 
тана ҳарорати кўтарилади. 3-4 кун ўтгач, пустула қурий 
бошлайди, унинг ўрнида қўнғир рангли пўстлоқлар, бу 
пуфаклар ёрилгач, ўрнида қуриган 
қўнғир қўтир яра
пайдо бўлади. Эпителиялар ўз ҳолига келади, агар жароҳат 
чуқурлашган бўлса, ўрнида чандиқ ҳосил бўлади. Қўнғир 
қўтир яра 5-6 кунда тушиб кетади. Бу босқичлар асосан 
одамлар, қорамолда кузатилади.