7-sinf adabiyoti I test ( Hamza, Saida Zunnunova, Shuhrat )

U v a y s i y
35.Yashab ijod etgan? (1779-1845)
36.Maxmur so`zining ma`nosi? (ilohiy ishqdan mast bo`lgan darvesh)
37.Qayerda tug`ilgan? (Marg`ilonda)
38.Akasi? (Hofiz unvoni bilan tanilgan, Oxunjon)
39. Farzandlari... (Quyoshxon, Muhammadxon)
40.O`glini kim qayerga urushga yuboradi? (Muhammad Alixon, Qashg`arga)
41.”Uvaysiyman”g`azalida “uvaysiyman”radifi necha ma`noda kelgan? (shoirning taxallusi va tasavvufdagi uvaysiylik yo`lidagi so`fiy ma`nosida kelayotganidan kelib chiqqan)
41.Qanday oilada tug`ilgan? (ziyoli)
42.Turmush o`rtog`i kim? (Hojixon)
43.U ijoddan tashqari yana nima bila shug`ullangan? (maktabdorlik qilgan)
44.Qaysi xon Uvaysiy bilan yaxshi munosabatda bo`lmagan? (Muhammad Alixon)
45.Quyoshxon necha yoshida vafot etgan? (30 yoshida)
46.Quyoshxoning qizi? (Bibi Xadicha)
47.Qaysi janrlarda ijod etgan? (g`azal,muxammas,musaddas,murabba`,chiston hamda doston)
48.She`rlari asosan qaysi mavzuda? (ishqiy)
49.Hasbi hol mavzudagi she`rlari? (“Uvaysiyman”,”Dog` o`ldi,dog` o`ldi”,”Sog`indim”)
50.Qaysi chistoni yaratilgandan buyon she`riyat ixlosmandlari e`tiborini qozonib kelmoqda?
(“Anor”)
51.”Uvaysiyman”g`azalining qaysi baytida tazod san`ati qo`llangan? (4baytida)
52. Bu g`azaldagi tazodni aniqalang? (arz to samo,ya`ni yerdan osmongacha)
53. ”Sog`indim”g`azalining birinchi baytida qanday san`at qo`llangan? (tazod)
54. 2-baytida qanday san`at qo`llangan? (ta`did)
55. 3-baytida qanday san`at qo`llangan? (tazod)
56.Bu g`azal necha bayt? (7 bayt)
57.Birinchi baytda qaysi so`zlar tazod san`atini hosil qilgan? (gado,shohi davron)
58.2-baytda ta`didni hosil qilgan so`zlar qaysi? (musofirman,g`aribman,bekas-u benavodurman)
59.O`g`liga berilgan ta`rif? (tilimning zikri-yu,ko`nglimni fikri)
60.4-baytda qo`llangan tazodni toping? (kecha-kunduz)
61.Shoira intizorlik tuyg`ularini ifodalashda qaysi so`zlardan foydalangan?
(“gado”,”shohi davron”)
62.Qaysi chistoni ijtimoiy hayotdagi voqeaga ishora qiladi? (“Anor” )
63.She`riy topishmoqlar necha turga bo`linadi? (ikkiga :majoziy hamda oddiy)
64.Majoziy chistoni qaysi? (“Anor”)
65.Oddiy chistonlariga qaysilar kiradi? (“Yong`oq”,”Kun va tun”)
66.Turkiy adabiyotdagi ilk chistonni kim yozgan? (XV asrda Navoiy )
67.Fors-tojik adabiyotida nima deb yuritilgan? (lug`z,XII asrda)
68.”Anor” chistonida nechta belgi bor? (1.tashqi belgi; 2.ichki belgi; 3.munosabat belgi)
69.Munosabat belgisi .... (anorni sindirish kerakligi)
70.Ichki belgi... (gulgunpo`sh(qizil yopingan) qizlar hamda parda borligi)
71.Tashqi belgisi... (gumbazsimon,tuynugi yo`q)
72.Chiston necha bayt bo`lishi mumkin? (bir-ikki bayt(ikki bayt-to`rt misra)
73.Sheriy asarlarning musiqiyligini,jozibasini ta`minlaydigan unsur nima? (qofiya)
74.She`rda bir so`z bilan yuzaga chiqmaydigan badiiy hodisa nima sanaladi? (qofiya)
75.Qofiyadagi ohagdoshlikni ta`minlaydigan unsur nima deb ataladi? (raviy)
76.Raviy qanday tovush bo`lib kela oladi? (unli yoki undosh tovush)
77.Qanday tovush raviy bo`la olmaydi? (qisqa unli)
78.”makon”,”nishon”,”qon” qofiyadosh so`zlardagi raviyni aniqlang? (n)
79.”boshida”,”qoshida” qofiyadosh so`zlardagi raviyni aniqlang? (sh)
80.Qofiya raviydan keyin ham davom etadimi? (ha,agar raviy toshuvdan so`ng qo`shimcha kelsa)
81.Muqayyad qofiya bu.... (raviy bilan tugallangan qofiyadir)
82.Mutlaq qofiya bu... (raviydan keyin harflar kelgan qofiyadir)
83.raviy faqat so`zning o`zagida bo`ladimi? (yo`q, agar qofiyaning o`zagi bir xil tovush bo`lmasa,raviy qo`shimcha tarkibida keladi)
84.”Ko`rmagan”,”sig`magan” so`zlaridagi raviyni aniqlang? (n) 85.Bu qofiya Uvaysiyning qaysi she`rida uchraydi? (kun va tun) 86.Qanday tovush raviy bo`la olmaydi? (qisqa unli.ya`ni a,i)
87.”Lola”,”piyola” qofiyasidagi raviyni aniqlang? (l) 88.”Banda”,”Xanda” qofiyasidagi raviyni aniqlang? (d) 89.”Mubtalo”,”oshno”,”muddao”,”mosivo” so`zlaridagi raviyni aniqlang? (o) 90.Qofiyadan so`ng takrorlanib keladigan so`z yoki so`zlar birligi nima deyildi? (radif) 91.Qofiyadan oldin takrorlanib keluvchi so`z nima deyiladi? (hojib) 92. Ki bulbul nola,afg`on aylamakni mendin o`rgandi, Vujudin sham`i so`zon aylamakni mendin o`rgandi.Bu misradagi radifni aniqlang?
(aylamakni mendin o`rgandi)
7-sinf adabiyoti VIII variant ( Zavqiy)

1.Yashab ijod etgan yillar? (1853-1921)

2.Asli ismi? (Ubaydulloh)
3.Qayerda tug`ilgan? (Qo`qonning Qatag`on qishlog`ida)
4.Otasining kasbi? (mahsido`z)
5.Qaysi madrasalarda o`qigan? (“Madrasai Oliy”,”Madarasai Chalpak”)
6.Bu madrasalarda kimning yordami bilan o`qigan? (tog`asi Muhammad Siddiq)
7.U nima sabadan ota kasbi bilan shug`ullanishga majbur bo`ladi? (onasining vafot etishi,otasining falaj bo`lib qolishi)
8.Kimning qo`lida mirzalik ham qilgan? (Qo`qon payabzal rastasining xo`jayini Mo`minboy)
9.Xizmat taqozosi bilan qayerlarda bo`lgan? (Samarqand,Buxoro,Marg`ilon,Andijon,O`sh,Namangan,Xo`jand,Toshkent-8ta)
10.Uning ijodiy faoliyati qachondan boshlangan? (madrasada o`qib yurgan paytlaridan)
11.Kimlar bilan adabiy kechalarda ishtirok etgan? (Muqimiy,Muhyi,Furqat,Nisbat,Muhayyir-5ta)
12.Qaysi shoir o`z esdaliklarida ushbu shoirlar tez-tez to`planishib,adabiy suhbat qurganlari,bir g`azalga ergashib,uning ma`nosini turli shakllarda ifodalab,she`riy bahslar qilganlari haqida yozgan edi? (Furqat)
13.Qachon hajga kim bilan birga borgan? (1890-yil tog`asi Muhammad Siddiq bilan)
14.Hajga safarga chiqib,Turkiya,Arabiston davlatlarida necha oy yuradi? (olti oy)
15.Haj safaridan qaytib, nima ish bilan shug`ullanadi? (ota kasbini davom ettiradi)
16.Necha oy davom etgan og`ir kasallikdan so`ng 68 yoshida vafot etadi? (ikki oy)
17Uning she`rlari va maqollari qaysi gazeta va jurnallarda chop etilgan? (“Turkiston viloyati gazeti”,”Sadoi Farg`ona”,”Tirik so`z,”Najot” gazetalari hamda “Al-Isloh” jurnallarida)
18.Umri davomida yozgan she`rlarini to`plab,qanday kitob yaratgan? (kitob holiga keltirmagan)
19.Uning o`z qo`li bilan tuzgan devoni qachon kim tomonidan va Qayerga olib ketilgan?
(vafotidan so`ng,1930-yilda turmush o`rtog`i Xayrinso tomonidan Qashg`arga)
20.Yurtimizda uning saqlanib qolgan asarlari jamlanib qachon va necha marta chop etilgan? (1958 va 1960 yillarda ikki marta)
21.Bu to`plamning to`ldirilgan nashri qachon bosmadan chiqqan? (2003-yili Zavqiy tavalludining 150-yilligi munosabati bilan)
22.Uning ijodida qaysi she`rlari o`ziga xos o`ringa ega? (“Ajab ermas”,”Hajvi ahli rasta”)
23.Qaysi she`rida yurt kelajagi borasidagi orzu istaklari,armonlari aks etgan? (“Ajab ermas”)
24.Bu she`r qanday she`riy shaklda yozilgan? (muxammas)
25.Necha band? (7)
26.Sho`rolar davrida mustabid tuzum mafkurasiga moslab,necha banddan iborat she`r tarzda taqdim etilgan? (4 band)
27.Kim qachon bu muxammasni to`la matnini tiklab,matbuotda e`lon qilgan? (Qo`qonlik adabiyotshunos Rustamjon Tojiyev 1997-yili ) 28.Bu muxammasda shoir o`zi yashab turgan kunlarni nimaga,davlatni nimaga o`xshatgan? (o`zi yashab turgan kunlarni-bulutga;davlatni-suv yuzidagi-pufakka)
29.Bu she`rdagi qaysi misra mustaqil O`zbekiston gerbidagi tasvirni yodga soladi? (“boshlar uzra soya solsin,Humo yetkur”) 30.Zamona muammolari mavzusida yozilgan satirik she`rlari? (“Zamona kimniki”,”Dar mazammati zamona”,”Ajab zamona”,”Kajdor zamona”,”Bo`l”,”Muncha ko`p”)
31.”Hajvi ahli rasta” hajviyasida necha kishi hajv ostiga olingan? (46) 31.Bu hajviyani qayerga osib qo`yadi? (Qo`qondagi doim gavjum bo`ladigan Mo`ymarak maydoniga) 32.Hajviya qanday shaklda qofiyalangan? (g`azal shaklida a-a,b-a,d-a)
33.”Ajab ermas” she`ri necha band? (7)
34.Bu she`rning qaysi bandlari radifli? (1,3,4,5,6)
35.Qaysi bandida “Farg`ona” so`zi radif bo`lib kelgan? (5)
36.”Duolar hazratig`a” deganda kimni nazarda tutgan? (Allohni) 37.Qaysi she`rida islomiy so`z va atamalar uchraydi? (“Ajab ermas”)
38.”Pajmurda”... (so`lg`in,g`amgin) 39.”Ziynatafo”,”Jannatoso”,”tufrog`i anbar,suv gulob o`lsa,ajab ermas” misralarida nima ifodalangan? (shoirning yurt kelajagini o`ylab aytgan istaklari) 40.”Gan-gan nozora aylasun ul, Ibrat ko`zi birla bu samakka”.Misrasining ma`nosi? (go`yo boshi falakka yetgan Qori sumalak yer osti kabi xokisor bu zavqiyga ibrat nazari bilan qarasin) 41.Necha baytda Qori sumalakning qanday xaraktetidagi inson ekanligi tasvirlangan? (dastlabki uch baytda) 42.Shokir nimaga o`xshatilgan? (eshakka) 43.Hezalakka o`xshatilgan obraz? (Solih) 44.Chelakka osh solib ichadigan obraz? (Hojibachcha) 45.Katta zambarakka o`q bo`ladigan obraz? (Ortiqbacha) 46.Og`zi sumakka,burni samakka o`xshatilagn obraz? (Qosimning akasi) 47.Varraka o`xshatilgan obraz? (Qosim) 48.Qattig`ligi danakka o`xshatilgan obraz? (Abduqodir) 49.Dalli-g`uli ko`nglida kiri yo`q deb ta`riflangan obraz? (Nusrat) 50.Oshqavoqa o`xshatilgan obraz? (Nazirbek) 51.Pul bo`lar-bo`lmasga karnay chaladigan obraz? (Bonkaboyvachcha) 52.Laqablarining egasini ayting? 1)Kofircha-Ahmadjon; 2)shamol-Qosim; 3)qora-Shokir 53.Qaysi obraz haqida chitning eng sifatsizinii sotishi aytilgan? (Zokirjon) 54.Osh yesa og`zini artmaydigan obraz? (Mo`minshoh) 55.Qaysi obraz haqida Qorako`lga handalakka olib borishi aytilgan? (Qosim)
56.Chinni bilan choy sotadigan obraz? (Jalolxon) 57.Kurkurakka ustoz bo`libdi,deb kimga nisbatan aytgan? (Ellikboshi)