7-Mavzu. Kreditga layoqatlik tahlili

-rasm

O‘zbekistonda tijorat banklari kreditlarining dinamik o‘zgarishi*


*O‘zbekistondagi banklar tarkibi:CHet el kapitali ishtirokidagi banklar(5); Xususiy banklar(7); Aksiyadorlik tijorat banklar(11); Davlat banklari (3)

Umumiy jihatlar. Kreditga layoqatlikni banklar tomonidan tahlil qilishda quyidagi kompleks ko‘rsatkichlar tizimi o‘rganilishi lozim.

		-jadval
Balans likvidligini tahlil etish metodikasi
Balans likvidligining umumiy		Korxona likvidligi ko‘rsatkichlarini
tahlili		tahlili

Aylanuvchanlik ko‘rsatkichlari tahlili

265

Foyda ko‘rsatkichlarining tahlili

Moliyaviy arqarorlik ko‘rsatkichlari tahlili

Iqtisodiy nochorlik bankrotlik extimolining tahlili

Korxona likvidliligi - bu korxonaning yuzaga kelgan majburiyatlarini qoplash maqsadida tezkor ravishda va minimal xarajatlar bilan o‘z aktivlarini pulga aylantira olish qobiliyati hisoblanadi.

Korxonaning to‘lovga layoqatliligi – korxona kapitaliga zarar etkazmagan holda barcha majburiyatlarni to‘lay olish qobiliyatidir. Umumiy holda korxona likvidliligi texnologik, ya’ni aktivlarning pulga aylanish tezligi jarayoni, qolaversa, korxona buxgalteriya balansining likvidligi hamdir.

Passivdagi joriy majburiyatlarni qoplash maqsadida aktivlarni tezkor ravishda sotish orqali balans likvidligiga ega bo‘linadi.

Passivdagi joriy majburiyatlarni qoplash maqsadida aktiv mablag‘larni tezkor ravishda sotish orqali balans likvidligi yuzaga keladi.

Balans likvidligini taminlashda mablag‘larni joylashtirish muddatining ularning majburiyatlarga jalb qilinishi muddatiga to‘g‘ri kelishi alohida ahamiyat qaratish lozim. YA’ni passiv tomondagi majburiyatlarni so‘ndirish mundati qancha bo‘lsa, aktivlarning muddati ham unga mos holda bo‘lishi kerak. Aktivlar tarkibida yuqori likvidli aktivlar salmog‘ining yuqori bo‘lishi korxona likvidligining yuqori bo‘lishiga olib keladi.

Likvidlikka bo‘lgan ehtiyoj istalgan davr uchun hisoblanishi mumkin. Likvid mablag‘larga bo‘lgan talab va taklif doimo o‘zgaruvchan bo‘ladi. Likvidligi bo‘lmagan korxona to‘lovga layoqatli bo‘la olmaydi.