7-ma’ruza: qurilishda pardozlash ishlari

Elimlar. Suvli bo‘yovchi tarkiblarni tayyorlash uchun foydalaniladigan bog‘lovchilar gruppasiga hayvon, o‘simliklardan olinadigan sun’iy va sintetik elimlar kiradi.
Hayvon elimi suyak va teri elimiga bo‘linadi. Plita va maydalangan elim, shuningdek elim-ilvira chiqariladi. Elim chirindi hidiga, mog‘or qatlamiga ega bo‘lmasligi va isitilgan suvga botirilganda yoyilib ketishi kerak. Elim quruq joyda saqlanadi. Kazein elimi-kazein, so‘ndirilgan ohak va mineral tuzlar aralashmasidan iborat kukun. Elim suv bilan massasi bo‘yicha 1:2 proporsiyada aralashtirilganda bir jinsli eritma hosil bo‘ladi. Elimni quruq xonada saklash tavsiya etiladi. U ishqorga chidamli pigmentlari bor buyoq tarkiblarida bog‘lovchi sifatida, shuningdek, elim bilan gruntlash va shpaklevkalash uchun ishlatiladi.
O‘simlik elimi qaynoq suvda kraxmal, un yoki dekstrin qorish yo‘li bilan olinadi. U elimli bo‘yoq tarkiblari, gruntlash va shpaklevkalash uchun, shuningdek oboylarni elimlash uchun mo‘ljallangan.
Sintetik elim-natriy-karboksimetilsellyuloza (KMS) va metilsellyuloza sun’iy smolalarning suvdagi qorishmasidan iborat. Bu elimlar chirimaydi, shishish va suvda erish xususiyatiga ega. Ulardan elimli va mineral bo‘yoqlarda va devorlarga gulqog‘oz elimlashda foydalaniladi (7.1-rasm).





7.1-rasm. Sintetik elimlar.

Spirt-suv eritmalari va suv bilan suyultirilgan emulsiyalar ko‘rinishidagi polivinilatsetat elim vositasida parda materiallar va yuviladigan gulqog‘ozlar elimlanadi.

Odatda gulqog‘ozlar asos va qoplamadan tashkil topgan bo‘ladi. Gulqog‘oz asosi bevosita devor yoki shift bilan tutashadi, yopishtirganda unga elim surtib, shimdiriladi. Asos qog‘ozli, matoli va noto‘qima (tabiiy va sun’iy materiallarni qo‘llagan holda) bo‘lishi mumkin.
Asosan, ko‘p gulqog‘ozlar qog‘ozli asosda bo‘ladi. Xom ashyoning turi va tayyorlanish usuliga qarab gulqog‘ozlarning quyidagi turlari bor: qog‘ozli, vinilli, tekstilli, metallashtirilgan, flizenli, po‘kakli va h. k.

Gulqog‘oz turlari