7-маъруза Мавзу: Шаҳар кўчалари ва йўлларини қуриш ва ишлатиш асослари

7.5. Тураржой кўчалари.

Микрорайон ва тураржой даҳаларининг шаҳар магистраллари билан боғлашда транспорт ва пиёдалар учун хизмат қилади.Тураржой кўчаларида ҳаракат ҳажми 100-200 авто/соатга тенг. Одатда бундай кўчаларда жамоат транспорти ҳаракати йўлга қуйилмайди.Тураржой кўчаларида қатнов қисмининг ўқларига нисбатан эгрилик радиуси 125 м бўлиб, энг катта бўйлама қиялик 8% (тоғли худудларда 10%) ни ташкил этади. Бундай кўчаларда ҳисобий тезлик 60 км/с ни ташкил этади.Тураржой кўчаларига алоҳидаги ёки тураржой бинолари гуруҳига олиб борувчи ички йўлаклар бевосита қўшилади.

7. 6. Ички йўлаклар.

Ички йўлаклар микрорайонлар ичида лойиҳаланиб, алоҳида ёки бинолар гуруҳига хизмат қилади (1.12-расм). Одатда улар туман миқёсидаги магистрал кўчага ёки тураржой кўчаларига бориб уланади. Саноат туманларида улар орқали алоҳидаги объектларга борилади.

 

Ички йўлакларда қатнов қисмининг ўқларига нисбатан эгрилик радиуси 30 м бўлиб, энг катта бўйлама қиялик 8% (тоғли худудларда 10%) ни ташкил этади. Бундай кўчаларда ҳисобий тезлик 30 км/с дан ошмаслиги лозим.

7.7. Пиёдалар йўллари.Пиёдалар йўллари микрорайонларда, тураржой туманларида, жамоат ва савдо марказларида, истироҳат боғларида, ўрмон типидаги истироҳат боғларида, дам олиш масканларида, кўргазмаларда, спорт мажмуаларида ва бошқа пиёдалар тўпланадиган жойларда лойиҳаланди.Сўнги йилларда, шаҳарсозликда пиёдалар йўллари транспорт ҳаракатидан имкони борича ҳимояланмокда.

• Пиёдалар йўлларини, пиёдалар йўлкалари (тротуарлар) каби қатнов қисми бўйлаб эмас, балки эркин равишда, маданий-маишиий марказларга, жамоат транспорти бектларига, махсус аллеяларга, пиёдалар учун ажратилган кучаларга чикадиган килиб лойихалаш таклиф этилади.Пиёдалар йўллари ва йўлаклари учун максимал бўйлама нишаблик 8% ни ташкил этади.
• Шаҳарнинг бош режасини қуришда, турли тоифадаги кўча ва йўллар ўзаро битта поғона кетма-кетликда боғланиш тамоилига амал қилинади, яъни ички йўлаклар тураржой ёки туман аҳамиятидаги магистрал кўчаларга, улар ўз навбатида шаҳар аҳамиятидаги магистрал кўчаларга, улар эса тезкор ёки ташқи йўлларга уланиши лозим.

• Юқорида келтирилган, тоифалаштирилган кўча ва йўллардан ташқари, шаҳарсозликда махсус кўчалар (масалан, асосий ва савдо кўчалари, қирғоқ олди кўчалари, истироҳат боғларидаги йўллар) ҳам лойиҳаланади.
• Асосий кўчалар- умумшаҳар марказидаги асосий жамоат марказларига, савдо ва томоша муассасаларига, байрам кунларида аҳолини сайрга чиқиши учун ажратилган жойлар учун лойиҳаланиб, унда рельсли ва юк транспорти ҳаракати лойиҳаланмайди.