7-laboratoriya ishi metamorfik tog‘ jinslarini tashqi alomatlariga qarab aniqlash va ta’riflash

Dinamometamorfizm
(kataklastik, dislokatsion metamorfizm) asosan 
er po‘stining ustki qismlarida, dislokatsion xarakterdagi tektonik harakatlar 
rivojlanish zonalarida, litosfera plitalarining o‘zaro tutashuv joylarida kechadi. 
Tektonik yoriqlar bo‘ylab keng rivojlanadi. SHunday qilib, uni keltirib 
chiqaruvchi sabab bir tomonlama bosim hisoblanadi. Dinamometamorfizmda 
asosan tog‘ jinslarining strukturaviy-teksturaviy xususiyatlari o‘zgaradi, 
donalar o‘zining mo‘ljalini bosim yo‘nalishiga perpendikulyar holda 
o‘zgartiradi, ular burdalanadi, chuqur zonalarda esa haroratning oshishi tufayli 
mexanik burdalanish plastik deformatsiya bilan almashadi. Tog‘ jinslarida 
minerallar donalarining shakli va rangi bo‘yicha qatlamlarning almashinishi 
tufayli yo‘l-yo‘lli tekstura, kristallizatsion slanetslanish yuzaga keladi. Yangi 
tangachali minerallar: xlorit, biotit, muskovit, talk va b. shakllanadi. Bunda 
gneyslar, slanetslar va amfibolitlar kabi jinslar hosil bo‘ladi. 
Mo‘ljallangan siquvchi kuchlar tog‘ jinslarining deformatsiyasiga, 
sinishiga va burdalanishiga hamda minerallarning ulanish tekisliklari bo‘yicha 
surilishiga olib keladi. Tog‘ jinslarining burdalanishiga olib keluvchi bunday 
dinamometamorfizm 
kataklastik 
metamorfizm nomini olgan
. 
Kataklastik 

---

5 
metamorfizm zonalarida tog‘ jinslari va minerallarning mayda o‘tkir qirrali 
bo‘laklardan tarkib topgan tektonik brekchiyalar
 
yoki milonitlar hosil bo‘ladi. 
 
7.2. Metamorfik jinslarning strukturasi va teksturasi 
 
Metamorfik jinslarning magmatik va cho‘kindi jinslardan asosiy farqi 
ularning 
mineral 
tarkibida 
hamda 
strukturaviy 
va 
teksturaviy 
xususiyatlaridadir. 
Metamorfik jinslar faqat yuqori harorat va bosim sharoitlarida barqaror 
bo‘lgan minerallardan tarkib topgan bo‘ladi. Ularga magmatik jinslarning 
ko‘pchilik minerallari: kvars, albit va boshqa plagioklazlar, kaliyli dala 
shpatlari (mikroklin), slyudalar (muskovit va biotit), rogovaya obmanka, 
piroksen (avgit), magnetit, gematit hamda cho‘kindi jinslarning xarakterli 
minerallari (kalsit) kiradi. Bundan tashqari, metamorfik jinslarda faqat 
ulargagina xos bo‘lgan minerallar: serpentin, granat, grafit va b. bo‘ladi.