7. Dunyoqarashni shakllantirishda madaniyat mezonlari va umummadaniy dunyoqarashning omillari

3. Ta’limning tizimlilik va izchillik tamoyili.
Ijtimoiy taraqqiyotning boy 
tajribasi ta’limda tizimli va izchillik boʻlishi shart ekanini tasdiqladi. Bilimlarning 
ma’lum tizimiga solinishi va izchil boʻlishi ta’lim samaradorligini belgilovchi yetakchi 
omillaridan biridir. Hozirgi zamon didaktikasida bu tamoyilga katta e’tibor berilmoqda. 

---

132 
Chunki ta’limda izchillikka rioya qilib oʻqitish butun oʻrganilgan bilimlarni 
mustahkamlash va kelgusida egallanadigan bilimlarga poydevor sanaladi. Ya’ni 
oʻtilayotgan fan yoki bayon qilinayotgan yangi material oʻquvchi-talabalarning oldingi 
oʻzlashtirilgan ilmiy bilimlarga koʻnikma va malakalari bilan izchil va uzviy 
bog‘lanish, shu bilan bir vaqtda, oʻqitilayotgan oʻquv materiallari orqali kelajakda 
yangi bilimlarni oʻzlashtirishga, shuningdek, navbatdagi ta’lim bosqichiga zamin 
yaratilishini nazarda tutadi. 
 
Ta’limning tizimli boʻlishi uning izchil boʻlishi bilan bog‘liqdir. Izchillikka 
asoslangan ta’limning xarakterli belgisi shundaki, oʻquvchi-talabalarning avval 
oʻzlashtirilgan bilim va malakalari zamirida yangi bilim koʻnikma va malakalar hosil 
qilish, ularning oʻzaro boshlanishlarini takomillashtirish va aksincha, yangi bilimlarni 
bayon qilish jarayonida oldindan oʻzlashtirilgan bilim, koʻnikma va malakalarini yana 
ham chuqurlashtirish, kengaytirish va mustahkamlashni ta’minlashga qaratilgandir. 
Demak, tizimlilikda izchillik ta’limda uzluksizlikni vujudga keltirish asosidir. Bundan 
tashqari ma’lum tizimga solingan bilimlarni egallash, oʻrganish jarayonida qulaylik 
vujudga keltiriladi. Albatta, tizimli va izchillikni soddadan murakkabga qarab 
yoʻnaltirilishi 
maqsadga 
muvofiq. 
Bilimlarning 
asta-sekin 
izchillik 
bilan 
murakkablashib borishi tafakkurni rivojlantiradi. Natijada ta’limning rivojlantiruvchi 
xususiyati kelib chiqadi.