62 Dosya: İstanbul’un Cumhuriyet Dönemi Modern Mimarlık Mirası

Belgeleme ve Koruma Amaçlı Sivil Girişimler
Cumhuriyet dönemine tarihlenen mimari mira-
sın korunmasına yönelik olumlu örnekler sayıca 
çok az olsa da, belgelenmelerine yönelik çalış-
malar artmaktadır. Bu çalışmaların bir kısmı 
akademik olmakla birlikte, sivil oluşumlar tara-
fından da bu alana katkı sağlayan önemli çalış-
malar olmaktadır. Mimarlar Odası Ankara 
Şube’nin “Bina Kimlikleri ve Envanteri” projesi 
kapsamında 10 seneye yayılan bir çalışmanın 
ürünü olarak yayına hazırlanan “Ankara Bina 
Kimlikleri: Cumhuriyetin 50 Yılı” çalışması 
buna örnek olarak verilebilir. Docomomo Tür-
kiye Ulusal Çalışma Grubu’nun (Salman vd, 
2013) yürüttüğü kampanyalar, her sene düzen-
lenen poster sunuşları ve toplantılar, konuyla 
ilgili farkındalık yaratma açısından önemli çalış-
malardır.
Mimarlar Odası yayını 
Mimarlık
dergisi 
Cumhuriyet dönemi mimarlığına bir bölüm 
ayırmakta, 
Mimar.ist
ise düzenli aralıklarla bu 
döneme tarihlenen yapılarla ilgili dosya çalışma-
ları gerçekleştirmektedir.
7
2001 yılında konuyla ilgili düzenlenen ilk 
bilimsel toplantılardan olan “20. Yüzyıl Mimari 
Mirası” konulu sempozyumu Mimarlar Odası 
Bursa Şubesi organize etmiştir. 13. Yapı ve 
Yaşam Kongresi kapsamında gerçekleşen 
sunumlar, Türkiye’nin modern mimarlık mirası 
ve koruma sorunlarına ışık tutmuştur. Bir diğer 
hatırlanması gereken yayın ise Cumhuriyet 
dönemi mimarlık ürünlerinin kapsamı ve sorun-
larına yönelik Emre Madran öncülüğünde 2007 
yılında Kastamonu’da gerçekleştirilen çalıştayın 
ürünüdür (Madran ve Altan Ergut, 2009). 
Mimarlar Odası merkez çalışmalarından biri 
olan Ulusal Sinan Ödülleri kapsamında 2 yıllık 
anma programlarına yer verilmektedir. Uzun 
senelerdir büyük titizlikle işlenen bu programda 
isimleri geçen mimarlar modernist mimarlık 
ürünleri ile Türkiye’de Cumhuriyet dönemi 
mimarlık repertuarına katkı sağlamış meslek 
insanlarıdır. Ödül programı kapsamında hazırla-
nan yayınlarda işleri detaylı olarak ele alınmakta 
ve güncel durumları tespit edilmektedir.
Bu çalışmaların yanı sıra, elbette Türkiye’nin 
farklı şehirlerindeki üniversitelerde İstanbul’un 
Cumhuriyet dönemi mimari ürünleriyle ilgili 
farklı boyutta akademik çalışmalar üretilmekte, 
dersler verilmekte ve yetişmekte olan meslek 
insanlarına konuya ilgili bilinç kazandırılmaya 
çalışılmaktadır.
Tüm bu ve benzeri çalışmalar konunun öne-
mine vurgu yapmayı, mevcut bilgiyi zenginleş-
tirmeyi ve üzerinde çalışılan mimariye yönelik 
tehditleri tespit etmeyi amaçlamaktadır. Şüphe-
siz bilginin bu şekilde çoğalarak paylaşılması 
umut vericidir.