6-sinf geografiya

Gealogik vaqt- yer po’stining hosil bo’lishi va o’zgarib hozirgi holatga kelguncha ketgan vaqt gealogik vaqt deyiladi. Gealogik vaqt hisobi gealogik sana deyiladi. Gealogik sana yirik eonlarga
a) kriptazoy
b) Fanerazoylarga bo’linadi.
Eonlar ham o’z navbatida eralarga arxey, proterazoy, paleazoy, mezazoy, kaynazoy eralar ham bir nechta davrlardan iborat hisobanadi.
Briz- briz fransuzcha shabboda degan ma’noni anglatadi hamda yoz kuni dengiz yonidagi quruqlik yuzasi dengiz yuzasidan ko’ra ko’proq isiydi natijada isigan havo yengillashadi va kengayadi va buning bir qismi yuqoriga ko’tariladi, dengizdagi sovuq havo quruqlik tomon harakatlanadi va bu kunduzgi briz shamoli deyiladi endi tunda buni aksi bo’ladi yani dengiz sekinroq isib sekinroq soviydi quruqlik esa aksincha tez isib tez soviydi natijada tunda quruqlik ustidagi havo okean ustiga harakatlanadi. Bir so’z bilan aytganda briz bu bir kecha kunduzda o’z yo’nalishini ikki marta o’zgartiradigan shamol hisoblanadi.
Nilometr- Miqyos ul –jadid yoki nilometr bo’lib, buni birinchi marta Ahmad al-Farg’oniy Nil daryosini suv sarfini o’lchash hamda uni bashorat qilish bilan shug’illanganlar.
Selva- selva Portugal tilidan olingan bo’lib o’rmon degan ma’noni bildiradi.Janubiy Amerikaning ekvatorial iqlim mintaqasidagi ekvatorial o’rmonlarni selva deb yuritiladi. Bu yerda kakao, palma, qovun daraxti, seyba kabi daraxtlar o’sadi.
Gamada- -Afrika materigini tropik iqlim mintaqasini kun bilan tundagi haroratni keskinligi tufayli yani kunduzi 40-50⁰C tunda esa 0⁰ bo’lishi natijasida fizik nurashlar sodir bo’ladi va tog’ tog’ jinslarida darz va yoriqlar paydo bo’lib kuchli parchalanishlar kuzatiladi va bunday joylarni mahalliy aholi gamada deb yuritadi.
5-savolni javobi

Quyidagi nomli masshtabni sonli masshtabda ifodalang?

a) 1 sm – 400 km: c) 1sm – 20 km:
b) 1 sm – 5000 km: d) 1sm – 1 km.
Agar nomli masshtab berilgan bo’lsa uni sonli masshtabga aylantirishda biz matematik amallardan foydalanamiz bunda agar nomli masshtab km da berilsa unga 5 ta nol qo’shib yozamiz 1 sm da 400 km bo’lsa bunda 1:40 000 000 boladi agar nomli masshtab metr hisobida bo’lsa masalan 1 sm da 400 metr bunda 2 ta nol qo’shib yozamiz 1:40 000

1. 
   1 sm 400 km bo’ladi 1:40 000 000
   
2. 
   1 sm 5000 km bo’ladi 1:500 000 000
   
3. 
   1 sm 20 km bo’ladi 1:2 000 000
   
4. 
   1 sm 1 km bo’ladi 1:100 000
   

Javob: a) 1:40 000 000 b) 1:500 000 000 c) 1:2 000 000 d) 1:100 000