6-sinf geografiya

Shahar	Qo’shma korxona nomi	Ishlab chiqaradigan mahsulot
Qaysi davlat bilan hamkorlik

4. Agar tog’ etagida +20⁰ S, tepasidagi temperatura esa 8⁰ S, bo’lsa, bu tog’ning balandligi qanchaga teng bo’ladi?

5. 45 minut dars davomida Yer shari quyosh atrofida aylanish jarayonida qancha masofani bosib o’tadi?
1 sekundda – 29,8 km/s bosib o’tadi.


8-variant savollariga javoblar
1-Savolni javobi
6 kg Qo’ng’ir ko’mir qancha issiqlik berishini topish uchun biz quyidagi jadvaldan foydalanamiz

Yoqilg’i turi	1kg yoqilg’i chiqadigan	yongandagi issiqlik	Issiqli koeffitsienti
	Joulda	kkal
Gaz	4.4 10^7	10.4	1.5
Neft	4.4 10^7	10.5	1.5
Toshko’mir	2.9 10^7	7	1
Qo’ng’ir ko’mir	1.3 10^7	3	0.43
Slanes	0.8 10^7	2.1	0.3
Torf	1.4 10^7	3.4	0.5
Quruq o’tin	1.0 10^7	2.5	0.4

Bizga jadvalda 1 kg qo’ng’ir ko’mir yongandagi issiqlik miqdori berilgan 6 kg qo’ng’ir komir yongandagi issiqlik energiyasini topish uchun proportsiya tuzamiz. Biz birinchi holatni joulda ko’ramiz

1 kg­––––1.3 10⁷
6 kg­–––– X
X=7.8 10⁷
Ikkinchi holatni esa kkal da ko’rib chiqamiz

1 kg­––––3

6 kg­–––– X
X=18 kkal
Javob:6 kg qo’ng’ir ko’mir yonganda 1.3 10⁷ joul(J) hamda 18 kkal energiya ajralib chiqadi
2-savolni javobi
Vegetatsiya- vegetatsiya bu o’simliklarni barq urib rivojlanishi vegetatsiya davrida sutkalik o’rtacha harorat 5 C⁰ kam bo’lmagan kunlar tushuniladi .Erta pishar Arpa navi uchun haroratlar yig’indisi 1400 C⁰ da pishadi 1400-1800 C⁰ da esa o’rta pishar 1800 C⁰ dan oshganda esa kech pishar arpa navlari pishib yetiladi.
Sanoat markazi- sanoat markazi deyilganda bir qancha korxonalari bo’lsa-yu, ammo ishlab chiqarish jarayoni bog’lanmagan, suv va energiya ta’minoti umumiy bo’lmagan shahar tushuniladi.
Briket-maydalangan ko’mir kukunlarini maxsus kimyoviy modda qo’shib zoldir shaklga keltirish briket deb ataladi. Yurtimizdagi Angren va Ohangaron ko’mir konidagi ko’mirlar briket qilinadi.
Melioratsiya - yunoncha so’zdan olingan bo’lib yaxshilash degan ma’noni bildiradi. Melioratsiya bu yer osti suvlari sathi ko’tarilib ketgan joylarda sho’rlanish kuzatiladi. Sho’rlanishni oldini olish uchun quritish melioratsiya ishlari olib boriladi buning uchun zovurlar qaziladi va vazifasiga ko’ra 2 xil bo’ladi
1.Sug’orish meleoratsiyasi
2.Zax qochirish meleoratsiya
Fraxt- suv yolida yuk tashish haqi. Bu haq yukning og’irligi,qancha masofaga tashilishi,hajmi,kemada tashish miqdoriga qarab belgiladi. O’zbekistonda chet elga eksport qilgan yuklarini chet el kemalarida tashib, ko’p mablag’ sarflanmoqda.
3-savolni javobi

№	Shahar	Qo’shma korxona nomi	Ishlab chiqaradigan mahsulot	Qaysi davlat bilan hamkorlik
1	Samarqand	SamAvto	avtobuslar	Yaponiya
2	Zarafshon	Zaafshon-Nyumond	Oltin qazib olish	AQSH
3	Toshkent	O’z Ellas	Gugurt	Isroil
4	Buxoro	Omeg-Sitora	Mo’yna buyumlari	Gretsiya
5	Samarqand	Sharqlift	Yo’lovchi va yuk liftlari	Rossiya

4-savolni javobi
Agar tog’ etagida +20⁰ S, tepasidagi temperatura esa 8⁰ S, bo’lsa, bu tog’ning balandligi qanchaga teng bo’ladi
Bizga ma’lumki 1 km yuqoriga ko’tarilganda harorat-6 C⁰ ga o’zgaradi shuni inobatga olgan holda tog’ etagida 20 C⁰ bo’lsa 1 km yuqoriga ko’tarilganda bu harorat
20-6=14 C⁰
Yana 1 km ko’tarilganda esa 14-6=8 C⁰
Demak tog’ cho’qqisini balandligi 2 km ekan
Javob :tog’ cho’qqisini balandligi 2km yoki 2000 metr ekan
5-savolni javobi
45 minut dars davomida Yer shari quyosh atrofida aylanish jarayonida qancha masofani bosib o’tadi
1 sekundda – 29,8 km/s bosib o’tadi
bu masalani yechish uchun birinchi navbatta 45 minutni sekunga aylantirib olamiz
45*60=2700
Endi proportsiya tuzamiz
1s–––––29.8km
2700–––––x
X=80460km
Javob:yer shari 45 minut dars davomida 80460km masofani bosib o’tadi
9-variant
1. Dengiz suvi harorati 10⁰ S, chuqurligi 3 km bo’lsa, dengiz tubida suv harorati qanchaga teng bo’ladi?
2. Quyidagi cho’llar qaysi materikda joylashgan?

• 
  Kalaxari –
  
• 
  Taklamakan –
  
• 
  Saxroi kabir –
  
• 
  Atakama –
  
• 
  Qizilqum –
  
• 
  Namib-
  
• 
  Qarnob cho’l –
  
• 
  Pataganiya –
  
• 
  Qoraqum –
  
• 
  Gobi –
  

3. Tinch okeanining asosiy xususiyatlari va geografik o’rniga tavsif yozing.
4.Vilvichiya, Tunets Marabu, adeli, kashalot, losos, ferralitlar, torfli, botqoq, Piraniya, qumli, evkalipt,Stavrida,Buyvol , Papirus, dafna so’zlarini mazmuniga ko’ra guruhlang.