6-modul. Avtomobilning ekspluatatsion xususiyatlari 1-mavzu. Avtomobilning ekspluatatsion xususiyatlari. Reja

Transmissiyani dinamik yuklanishlardan saqlash. Transmissiyada dinamik yuklanishlar ilashish muftasini keskin ulanishidan, yetakchi g’ildiraklarni yo’l notekisliklariga urilishi, dvigatelni ravon ishlamasligi va x.k. sabablarga ko’ra xosil bo’lishi mumkin. Bunday yuklanishlarni oshishi transmissiya detallarini sinishiga olib keladi. Buning oldini olish uchun ilashish muftasining zahirakoeffitsentini to’g’ri tanlash va ilashish muftasining yuqori tezlikda ulanishini oldini olish kerak.
Siquvchi kuchlarni bir me’yorda saqlab turish . Ilashish muftasi prujinalarini siqish kuchini o’zgarishini oldini olish juda katta ahamiyatga ega. Chunki mufta ish jarayonining ko’rsatkichlari shunga bog’liq. Buning yo’llari kuyidagicha:
- ekspluatatsiyada siqish kuchini sozlash mumkin bo’lgan konstruktsiyani qo’llash;
- siquvchi prujinalar bikrligini kamaytirish;
- diafragmali prujina o’rnatilgan ilashish muftalaridan foydalanish

5-rasm. Siquvchi prujinalarning elastiklik xarakteristikalari
Boshqarish uchun kam jismoniy kuch sarflash. Buning uchun yuritma elementlarining uzatishlar soni iloji boricha katta qilib tayyorlanadi va yuritmada kuchaytirgichlar ishlatiladi.
Umumiy talablar. Ilashish muftasi o’lcham va massasi kichik bo’lishi, tuzilishi va texnik xizmat ko’rsatish sodda, shovqinsiz, ta’mirlashga layoqatli bo’lishi va boshqalar. Bundan tashqari ilashish muftasiga qo’yiladigan ishonchlilik talablari, tizimning ishonchli bo’lishi, chidamliligi, ta’mirga moyillik ko’rsatkichlari, hamda saqlanuvchanlik ko’rsatkichlari ham kiradi.



6-rasm. Ilashish muftasi yuritmasidagi prujinali kuchaytirgich
Friktsion ilashish muftasining ish jarayoni.
Avtomobil joyidan qo’zg’alayotganda dvigatelning quvvati avtomobilni tezlatish va tashqi qarshilik kuchlarini engish uchun, shuningdek ilashish muftasida shataksirash uchun sarf bo’ladi:


7-rasm. Avtomobilning joyidan qo’zg’alayotgandagi ilashmaning shataksirash grafigi
Demak dvigatelning ishini foydali ishga va shataksirash ishiga bo’lish mumkin:

Avtomobil joyidan qo’zg’alayotganda ilashish mexanizmining ish jarayoni bilan tanishib chiqamiz:
Ilashish muftasi qo’shilayotganda dvigatel tirsakli valining burchak tezligi xaydovchi tomonidan boshqariladi va u ko’payishi, kamayishi yoki o’zgarmas bo’lishi mumkin .
Tajribali haydovchilar ni o’zgartirmaslikka harakat qilishadi.



8-rasm. Ikki massali avtomobil modeli