6. Menejment texnologiyasi

3. Motivatsiya. A.Maslou bo’yicha ehtiyojlar ierarxiyasi. 
Boshqaruv faoliyatining samarasi ushbu faoliyatda qatnashayotgan barcha xodimlar 
mehnatiga bog’liq, ular mehnatining sifatiga va unumdorligiga bog’liqdir. Faoliyatda 
qatnashayotgan xodimlar mehnati samarali va unumli bo’lishi uchun ular rag’batlantirilib 
borilishi maqsadga muvofiqdir. Har bir faoliyat motivlashtirilishi, yo’naltirilishi, ya’ni 
rag’batlantirilishi lozim. Menejmentning muxim funktsiyalaridan biri hisoblangan 
rag’batlantirish funktsiyasining ahamiyati nihoyatda kattadir. SHu sababli, menejerlar ushbu 
funktsiyaga katta ahamiyat qaratishlari lozim.

---

Inson resurslarini boshqarish va rag’batlantirish bo’yicha turli nazariyalar mavjuddir. Ular 
ichida Abraaham Maslou, Frederik Gertsberg va Devid Mak Klelland nazariyalari dikkatga 
sazovordir. 1940-yillarda A.Maslou ehtiyojlar pog’onasini yaratdi.
A. Maslou bo’yicha ehtiyojlar pog’onasi quyidagilardan iboratdir: 
1. Fiziologik ehtiyojlar, bular yashash uchun zarur bo’lgan ehtiyojlardir. Ularga suv, ovkat, 
dam olish, uy-joyga bo’lgan ehtiyojlar kiradi. 
2. Xavfsizlikka va ximoyalanganlikga va kelajakga ishonchini mustahkamlashga ehtiyojlar. 
3. Ijtimoiy ehtiyojlar – nimagadir yoki kimgadir bog’liqlik xissi, hamkorlik xissi. 
4. Xurmatga ehtiyoj atrofdagilar tomonidan xurmat qilinish, tan olish. 
5. O’zini aks etishga ehtiyojlar - o’zining potentsial ehtiyojlarini amalga oshirishga bo’lgan 
ehtiyoj. 
Ehtiyojlar pastdan tepaga tomon qondirib boriladi. Fiziologik ehtiyojlar qondirilsagina, 
xavfsizlik va ximoyalash bo’yicha ehtiyojlarga o’tiladi. 
Mak-Kelland bo’yicha esa odamlarda uch xil ehtiyoj bo’ladi: 
1. Xokimlikka ehtiyoj 
2. Muvaffakiyatga ehtiyoj 
3. Bog’liqlikka ehtiyoj 
Gertsberg esa ehtiyojlarini – gigienik omillar rag’batlantirish orqali qondiriladi. Gigienik 
omillar tashki muxit bilan bog’liq bo’lib, ish amalga oshirilayotgan tashqi muxit bilan bog’liqdir. 
Rag’batlantirish esa – ish harakteri va ma’nosiga bog’liqdir.