6-mavzu: qishloq xo’jaligi infratuzilmasining turlari va ahamiyati

Rejalashtirish uchun dastlabki ma’lumotlar bazasi sifatida o`tgan yillarda korxona erishgan ishlab chiqarish natijalari va boshqa ijtimoiy-iqtisodiy ko`rsatkichlar asos qilib olinadi.

Buning uchun o`tgan yillar uchun statistik, moliyaviy va operativ hisobotlar ko`rsatkichlari chuqur tahlill etiladi va ular asosida joriy yoki kelgusi yillar uchun reja ko`rsatkichlari belgilab olinadi.

Qo`yilgan maqsad va vazifalarning mazmunidan kelib chiqib rejalarning quyidagi shakllarini ajratib ko`rsatish mumkin:

• rejalashtirilayotgan davrning davomiyligidan kelib chiqib – qisqa muddatli (joriy, operativ), o`rta muddatli va uzoq muddatli (istiqbolli) rejalar;
• korxona faoliyatining yo`nalishi jihatidan – tashkiliy reja, ishlab chiqarish rejasi, marketing rejasi, moddiy ta’minot rejasi va moliyaviy reja;
• mo`ljallanishi jihatidan – korxona boshqaruvchilariga, statistik organlar va yuqori tashkilotlarga, tashqi investorlarga taqdim etiladigan rejalar.

Joriy yoki yillik rejalar korxonani ijtimoiy-iqtisodiy rivojlantirishning yillik ishlab chiqarish-moliyaviy biznes-rejasidan, ishlab chiqarish bo`linmalarining yillik ishlab chiqarish rejalari va topshiriqlaridan iborat bo`ladi.

Operativ yoki ish rejalari – yillik rejalarni yanada detallashtirish maqsadida tuziladi. Uning tarkibiga quyidagilar kiradi:

• ayrim ish davrlari uchun texnologik kartalar asosida tuzilgan ishchi rejalar;
• tarmoqlarda haftalik, oylik va choraklik rejalar;
• ayrim ishlarni bajarish uchun berilgan qisqa muddatli reja-naryadlar.

Investitsion loyihalarni moliyalash-tirishga mo`ljallangan biznes rejalar biror-bir loyihani amalga oshirish maqsadida korxonaga investitsiyalar yoki kreditlar jalb etish maqsadida tuziladi. Biznes-reja biznes g`oyalarini kelajakda muvaffaqiyatli amalga oshirishga xizmat qiladigan muhim hujjat hisoblanadi.

Korxonaning yillik ishlab chiqarish biznes-rejasi aniq kalendar yilidagi korxonaning taraqqiyot dasturi bo`lib, shu yil uchun korxonaning mahsulot ishlab chiqarish va sotish reja ko`rsatkichlariga asosan tuziladi.